Polski portal dla Polonii w Irlandii - Zawsze aktualne wiadomości kraju i ze świata - Wydarzenia - Sport - Kultura - Felieton - Historia - Forum sobota, 25 listopada 2023 Wpisz szukaną frazę
Współczesny system oświatowy w Irlandii jest kierowany centralnie przez Ministerstwo Edukacji i Umiejętności (Department of Education and Skills – DES). DES sprawuje nadzór nad szkołami i programami nauczania, a także kontrolę nad pracą nauczycieli. Możliwość tworzenia szkół mają również osoby prywatne, władze kościelne i inicjatywy lokalne poszczególnych hrabstw. Edukacja odbywa się w języku angielskim lub irlandzkim. Obowiązkowi szkolnemu w Irlandii podlegają dzieci w wieku od 6 do 16 lat. Irlandzki system kształcenia jest wielostopniowy i składa się z poziomu podstawowego (primary-level), ponadpodstawowego (secondary-level), szkół pomaturalnych (further education) i szkolnictwa wyższego (third-level). Edukacja finansowana przez państwo jest dostępna na wszystkich szczeblach. Możliwe jest również podjęcie kształcenia odpłatnego w prywatnych instytucjach oświatowych. Przygotowanie szkolne (Early Childhood) W Irlandii nie istnieje zorganizowana centralnie publiczna sieć żłobków i placówek wychowania przedszkolnego. System kształcenia przedszkolnego jest oparty w większości na prywatnych instytucjach. W ramach Programu Wczesnej Nauki i Opieki nad Dziećmi (ECCE -Early Childhood Care and Education) zapewniane jest częściowe pokrycie kosztów edukacji i opieki (3 godziny dziennie, 5 dni w tygodniu, 38 tygodni w roku) podczas 2 pełnych lat edukacji przedszkolnej. Resztę odpłatności ponosi rodzic lub opiekun dziecka. Przedszkola (Early Childhood/Pre-school) nie są obowiązkowe, a w zależności od miesiąca urodzenia, dzieci zaczynają naukę w wieku trzech lub czterech lat. Zgodnie z nowymi wytycznymi wprowadzonymi przez ECCE od 2018 r. dzieci muszą mieć obowiązkowo ukończone 2 lata i 8 m-cy (na dzień 31 sierpnia), aby we wrześniu rozpocząć cykl ECCE. Szczegółowe informacje zawarte są na stronie: Szkoły podstawowe (Primary School) Nauka w szkole podstawowej jest: obowiązkowa, bezpłatna i powszechna. Wśród szkół podstawowych znaleźć można szkoły prywatne, szkoły specjalne, jak i szkoły finansowane przez państwo. Szkoły finansowane ze środków państwowych to zarówno szkoły wyznaniowe, wielowyznaniowe , jak i bezwyznaniowe. Ze względów historycznych większość szkół podstawowych to finansowane przez państwo (przy wsparciu lokalnych budżetów) szkoły katolickie. Ten schemat się jednak zmienia. Dzieci nie podlegają obowiązkowi szkolnemu aż do lat 6, jednakże niemal wszystkie dzieci rozpoczynają naukę we wrześniu, tuż po ukończeniu 4 lat. Większość czterolatków i niemal wszystkie pięciolatki uczęszczają do klas ,,Infants’’, które są odpowiednikiem polskiej zerówki. Szkoła podstawowa trwa łącznie osiem lat. Junior i Senior Infants są częścią programu szkoły podstawowej i są obowiązkowe. Zajęcia odbywają się przy szkołach podstawowych, zwykle w odrębnym budynku. Junior Infants – 4-6 lat (obowiązkowe jako część szkoły podstawowej; Pre-school) Senior Infants – 5-7 lat (obowiązkowe jako część szkoły podstawowej; Pre-school) First Class – 6-8 lat Second Class – 7-9 lat Third Class – 8-10 lat Fourth Class – 9-11 lat Fifth Class – 10-12 lat Sixth Class –11-13 lat Podstawa programowa szkoły podstawowej zachęca do stosowania różnych metod i pozostawia dużą swobodę w obrębie uczenia się/nauczania. Ma ona na celu dobro indywidualnego ucznia, jak i zapewnienie wszystkim dzieciom pełni rozwoju. Obowiązująca podstawa programowa (Curriculum) została wprowadzona w 1999 roku. Określa ona kluczowe obszary edukacji: język – angielski i irlandzki, matematyka, kształcenie społeczne, środowiskowe i naukowe, sztuka (sztuki plastyczne, muzyka i teatr), wychowanie fizyczne, edukacja socjalna i zdrowotna. Na zakończenie nauki w szkole podstawowej nie przeprowadza się formalnej oceny uczniów. Pod koniec każdego roku (od klasy 4) przeprowadzana są oficjalne testy (Drumcondra Tests) i dzieci są oceniane punktowo w skali 1-10 Stem. Uczniowie kończący 6 klasę obowiązkowo zdają egzamin z części humanistycznej i matematycznej. Nauka języków obcych w szkołach podstawowych W większości szkół podstawowych nie jest nauczany żaden język obcy. Zależy to jednak od szkoły – wiele szkół uczy języka niemieckiego lub języka francuskiego w czasie zajęć (za lekcje płacą dodatkowo rodzice lub opłata pobierana jest z „komitetu rodzicielskiego”). Od 2012 r. do 2017 r. trwały prace nad nową strategią nauczania języków obcych, która miała wprowadzić przełomowe zmiany w kwestii wprowadzenia nauki języków obcych do programu nauczania. Strategia została ogłoszona w grudniu 2017r. Edukacja ponadpodstawowa (Secondary School) Edukacja ponadpodstawowa obejmuje uczniów od 12 do ok. 19 roku życia, przy czym obligatoryjne nauczanie obowiązuje do 16 roku życia. Na tym poziomie rozróżniamy trzy typy szkół: średnie (secondary schools), społeczne/wszechstronne (community/comprehensive schools) – zarządzane przez rady zarządzające szkół (Boards of Managment), w ich skład wchodzą przedstawiciele lokalnej społeczności, nauczycieli i rodziców zawodowe (vocational schools) – ETBs- Educational and Training Boards. Nauka w szkołach ponadpodstawowych jest podzielona na dwa cykle: młodszy cykl (Junior Cycle) – obowiązkowy, trwający trzy lata, zakończony egzaminem Junior Certificate. starszy cykl (Senior Cycle) – nieobowiązkowy, trwający dwa lub trzy lata, (w zależności od opcjonalnego Transition Year), zakończony jednym z trzech egzaminów: Leaving Certificate (LC), Leaving Certificate Applied (LCA) – nie daje bezpośredniej możliwości kontynuacji nauki na studiach wyższych. Pomiędzy cyklem młodszym i starszym uczeń ma możliwość skorzystania z wariantu roku przejściowego TY - Transition Year. Podczas tego roku nie ma sesji egzaminacyjnych. Ocenie podlegają natomiast wystąpienia, prezentacje, portfolia, testy, itp. Transition Year jest rokiem, w którym młodzież uczestniczy w zajęciach z wielu przedmiotów tzw. „taster subject” objętych programem nauczania 5go i 6go roku (Senior Cycle). W zależności od indywidulanego planu szkoły uczniowie mają także możliwość nauki tańca, programowania, filmoznawstwa, sztuki scenicznej, języków obcych, języka migowego, fotografii, itp. W większości szkół jeden dzień w tygodniu przeznaczony jest na praktyki zawodowe, które uczniowie odbywają w wybranym przez siebie miejscu. Podczas Transition Year uczniowie biorą udział w programach, wykładach, kursach organizowanych przez uczelnie wyższe (np. kursy kreatywnego pisania, podstawy psychologii, podstawy medycyny itp.). Rok ten to czas przeznaczony na rozwój indywidualnych talentów i zainteresowań ucznia. W 2018 r. z inicjatywy Post Primary Language Initiative PPLI w wybranych szkołach w ramach Transition Year pilotażowo został wprowadzony język polski jako obcy. Każda placówka ma dowolność (np. co do ilości godzin) organizacji tego 15-tygodniowego programu. Zazwyczaj są to 2 godziny lekcyjne tygodniowo. Podczas zajęć realizowane są 3 wybrane moduły. Grupy tematyczne obejmują: wprowadzenie, ja i inni, hobby, podróże i kuchnia. Więcej informacji można znaleźć na stronie PPLI: Język polski w szkołach średnich Młodszy Cykl (Junior Cycle) W 2013 r. w ramach nowej strategii nauczania w szkołach średnich (poziom Junior Cycle) w Irlandii pojawiła się możliwość zorganizowania tzw. Short Course (SC) z dowolnych przedmiotów. Stąd w 2014r. Ambasada RP w Dublinie opracowała program kursu jęz. polskiego dla szkół irlandzkich. Wybór Short Course w szkole ponadpodstawowej zależy wyłącznie od decyzji dyrektora danej szkoły. Od września 2017r. rozpoczął się Short Course – „Polish as a heritage language” w 4 wybranych szkołach ponadpodstawowych w Co. Dublin, Co. Wicklow i Co. Donegal. Obecnie SC został wprowadzony dodatkowo do 3 szkół w Co. Dublin i Galway. Program nauczania języka polskiego jako ojczystego na poziomie Junior Cycle obejmuje 100 godzin zegarowych. Końcowej ocenie podlegać będzie prezentacja przygotowana przez ucznia, np. w formie plakatu, wypowiedzi lub dialogu. Wszelkie zmiany dotyczące oceny końcowej mogą podlegać dodatkowym modyfikacjom przez PPLI. Nauczyciele prowadzą lekcje w oparciu o swoje autorskie programy i pozostawiana jest im duża swoboda co do doboru tekstów, ćwiczeń, formy pracy. Więcej na temat Short Course: Starszy Cykl (Senior Cycle) Język polski nie jest objęty programem nauczania w szkołach średnich na poziomie Senior Cycle. W ramach Leaving Certificate Exam, będącego odpowiednikiem polskiej matury, uczniowie mają natomiast możliwość zdawania z niego egzaminu. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest posługiwanie się j. polskim jako językiem ojczystym. Egzamin ten trwa 3 godziny zegarowe i jest przeprowadzany wyłącznie w formie pisemnej (w odróżnieniu od języków obcych, które mają zarówno część ustną, jak i pisemną). Uczeń przed maturą (około stycznia) otrzymuje formularz, w którym zaznacza przedmioty jakie chce zdawać na egzaminie LC. W części ,,B’’ powinien on wpisać język polski. Obowiązkiem dyrektora szkoły, do której uczęszcza, jest poinformowanie o tym Ministerstwa Edukacji oraz właściwa organizacja i przeprowadzenie egzaminu. Sesja maturalna odbywa się w czerwcu. Harmonogram egzaminów dostępny jest na stronie Ministerstwa Edukacji / Na stronie tej znaleźć można wszystkie testy maturalne z poprzednich lat (w tym z języka polskiego). Wraz z nimi dostępne są klucze odpowiedzi (marking scheme) oraz punktacja. Egzamin maturalny z języka polskiego przeprowadzany jest wyłącznie na poziomie rozszerzonym (Higher Level). Najwyższa ocena- H1- to odpowiednik 100 pkt. W 2017 roku zmieniono skalę ocen z LC. Ma ona 8 stopni (od najwyższej- H1 do najniższej – H8). Uczniowie przystępujący do matury irlandzkiej mogą zdawać dowolną ilość przedmiotów. Zalecane jest jednak minimum 6. Jeśli uczeń przystąpi do egzaminu z więcej niż 6 przedmiotów to podczas ubiegania się na studia wyższe brane jest pod uwagę 6 najwyższych wyników z matury. linki: Język polski na maturze irlandzkiej – plany. W dniu 4 grudnia 2017 r. w Dublinie Minister Edukacji w Irlandii - Richard Burton- ogłosił Rządową Strategię nauczania Języków Obcych w Irlandii na lata 2017-2026. Strategia ta określa działania rządu ws. edukacji na okres najbliższych 10 lat. celem strategii jest zwiększenie liczby dzieci podejmujących naukę języka obcego oraz dywersyfikację zakresu języków dostępnych dla szkół, pogłębienie wiedzy uczniów, zwiększenie liczby szkół ponadpodstawowych oferujących dwa lub więcej języki obce o 25%; zwiększenie liczby studentów uczących się dwóch języków na poziomie Junior Certificate i Leaving Certificate o 25%. W ramach ww. strategii język polski został wprowadzony do programu nauczania jako jeden z 4 nowych języków obcych, który będzie można zdawać na maturze w Irlandii. Oznacza to, że pierwsi uczniowie przystąpią do matury z nowego języka obcego (np. j. polskiego) w ok. 2022 roku. Więcej nt. temat Irish Exemption – zwolnienie z obowiązku uczęszczania na lekcje jęz. irlandzkiego. Pisemny wniosek o zwolnienie dziecka z ww. obowiązku składa rodzic na ręce dyrektora szkoły wraz podaniem uzasadnienia. Listę przyczyn dla których uczeń może uzyskać zwolnienie, podaje Ministerstwo Edukacji na stronie pod zakładką Home-Parents-Information-Irish Exemption. O zwolnienie można starać się zarówno na poziomie szkoły podstawowej, jak i średniej. Każdy wniosek rozpatrywany jest indywidualnie. Specjalne potrzeby edukacyjne Rodzice dzieci mających specjalne potrzeby edukacyjne mogą uzyskać informacje dot. nauczania w instytucji o nazwie National Council for Special Education: National Council for Special Education 1-2 Mill Street, Trim, Co Meath Tel: 046 948 6400 Fax: 046 948 6404 Website: Wszystkie niezbędne informacje są też dostępne w broszurze: Szkoły pomaturalne (Further Education) Obejmują one edukację/przygotowanie do zawodu po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej, lecz nie są częścią szkolnictwa wyższego. Istnieje liczna grupa instytucji, które organizują szkolenia i kursy zarówno dla młodzieży, która dopiero ukończyła szkoły średnie (w tym dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych), jak i dla dorosłych. Osoby dorosłe mogą dzięki tym kursom podnieść swoje kwalifikacje, zmienić zawód. Kursy adresowane są także dla bezrobotnych. Kursy odbywają się w pełnym lub częściowym wymiarze godzin, często wieczorowo. Więcej informacji na ww. temat jest zamieszczonych na poniższych stronach: (zakładka Further Education & Training) – można sprawdzić czy kurs jest zarejestrowany w Departmet of Education and Skills DES czy daje określony certyfikat Szkolnictwo wyższe (Third-level Education) Wśród placówek szkolnictwa wyższego w Irlandii znajduje się: 7 uniwersytetów, 14 instytutów technicznych (politechnik), 7 szkół wyższych typu college, szkoły o wąskich specjalizacjach, jak np. sztuka, prawo, projektowanie itp. Szkolnictwo wyższe to zarówno instytucje państwowe, jak i prywatne, oferujące podobnie jak w Polsce, studia i kursy w trybie dziennym, wieczorowym, zaocznym. Istnieją możliwości otrzymania studenckich grantów lub innych form wsparcia finansowego. Więcej informacji na stronach: – istnieje możliwość podniesienia swoich kwalifikacji dzięki kursom i studiom wyższych finansowanych przez irlandzki rząd i fundusze europejskie (stypendia dla studentów) (informacja nt. programów HEAR i DARE) Użyteczne linki: Edukacja przedszkolna: Egzaminy maturalne: Szczegółowe informacje dot. systemu oceniania egzaminów maturalnych: Centralna Komisja Aplikacyjna w Irlandii: Post Primary Language Initiative: W tym krótkim przewodniku znajdziesz wszystkie informacje, których potrzebujesz, aby rozpocząć swoją przygodę edukacyjną w jednym z najbardziej dynamicznych krajów europejskich. Od kosztów studiów po procedury aplikacyjne - pokażemy Ci, jak zdobyć wiedzę i doświadczenie, które będą otwierać przed Tobą drzwi do sukcesu.Jeśli kiedykolwiek zastanawialiście się, jak studiuje się w Irlandii, to przynosimy Wam porcję ciekawostek, dotyczących szkolnictwa wyższego w tym kraju. Pisaliśmy już o tym, jak studiuje się na Cyprze, na Słowacji, w Portugalii, w Norwegii, na Islandii, w Danii, w Belgii, w Holandii, we Francji i Austrii. Tym razem przenosimy się trochę dalej, bo do Irlandii - kraju, w którym aż 60 proc. młodych obywateli idzie na studia (to jedenz najwyższych wskaźników na świecie!). UCZELNIE W IRLANDII Studia w Irlandii prowadzi 7 uniwersytetów (w 2012 r. oferowały w sumie 2272 kierunków), 13 politechnik (2103 kierunki), 6 szkół wyższych wchodzących w skład NUI (National University of Ireland) oraz kilkadziesiąt kolegiów nauczycielskich. Do tego dochodzą jeszcze uczelnie prywatne. Najbardziej znane uczelnie to: University College Dublin (w jego skład wchodzą: University College Galway, University College Cork, i St. Patricks College in Maynooth University of Dublin, znany też jako Trinity College Dublin (TCD) The University of Limerick (UL) Dublin City University (DCU) STOPNIE STUDIÓW W Irlandii nie obowiązuje system boloński, dlatego zasady przyznawania stopni mogą wydać Wam się trochę dziwne - w każdym razie są zupełnie inne niż w Polsce. Szkolnictwo podzielone jest na 10 poziomów w ramach Krajowych Ram Kwalifikacji, przy czym szkoły wyższe przyznają stopnie na poziomach od 6 do 10 (uniwersytety: 7-10). Są to: higher cerificate (poziom 6, dwa lata nauki), ordinary bachelor degree (poziom 7, trzy lata studiów), higher diploma lub honours bachelor degree (poziom 8, odpowiednio rok oraz trzy lub cztery lata), masters degree (poziom 9, rok lub dwa) doctoral degree (poziom 10, minimum trzy lata samodzielnych badań). CZESNE Studia w Irlandii dla obywateli UE są płatne i w dodatku dość drogie. Trudno pisać o ogólnych stawkach, bo każda uczelnia ma swój własny cennik, ale dla porównania w roku akademickim 2012/2013 studia licencjackie na Trinity College w Dublinie kosztowały od około 5 700 do 9 400 euro, z czego 77 euro wynosiła opłata za centrum sportowe a 8 euro trzeba było dopłacić na Irlandzki Związek Studentów. CIEKAWOSTKI Jednym z najbardziej znanych Polaków, którzy wykładali w Irlandii na Uniwersytecie w Dublinie jest Jan Łukasiewicz, słynny logik, filozof i matematyk. Źródło: Newsweek_redakcja_zrodlo
– Studia w Irlandii to koszt około 3 tys. euro za rok. We Włoszech czesne ustalane jest indywidualnie dla każdego studenta – zależne od sytuacji finansowej rodziny. Zazwyczaj wynosi ono od 2 do 6 tys. euro za rok bez uwzględnienia obniżki – mówi Urszula Zawadzka z Elab Education Laboratory, firmy doradztwa edukacyjnego.Rośnie popularność studiów medycznych wśród Polaków chcących studiować za granicą. W minionym roku na kierunki medyczne aplikowało o prawie 25 proc. osób więcej niż rok wcześniej*. Zagraniczne uczelnie medyczne stawiają przede wszystkim na podejście praktyczne, dzięki któremu studenci bez problemu odnajdą się w przyszłym miejscu pracy. Studia zagraniczneOd wielu lat medycyna jest jednym z najpopularniejszych kierunków wybieranych przez polskich aplikantów na zagraniczne uczelnie. Do tej pory miejscem przyciągającym największą liczbę uczniów była Wielka Brytania. Po Brexicie rosnącym zainteresowaniem cieszą się takie kraje jak Irlandia i Włochy, gdzie studiowanie jest tańsze, a poziom nauczania punktów na studia. Kalkulator maturalny może okazać się przydatny Tyle pracodawcy płacą absolwentom szkół wyższych. Po tych studiach zarobisz najwięcej– Studia w Irlandii to koszt około 3 tys. euro za rok. We Włoszech czesne ustalane jest indywidualnie dla każdego studenta – zależne od sytuacji finansowej rodziny. Zazwyczaj wynosi ono od 2 do 6 tys. euro za rok bez uwzględnienia obniżki – mówi Urszula Zawadzka z Elab Education Laboratory, firmy doradztwa uczelnie skupione są przede wszystkim na nauce praktycznej. W Wielkiej Brytanii i Irlandii popularną metodą nauczania jest “Problem Based Learning”, która polega na przyswajaniu wiedzy poprzez analizę problemu. W Irlandii działa uniwersytet Royal College of Surgeons – gdzie realizowane są wyłącznie studia medyczne – i który pomaga w rozwoju dalszej kariery zawodowej w Stanach Zjednoczonych. Z kolei we Włoszech, w przeciwieństwie np. do UK, Irlandii czy też Polski, staż praktyczny realizowany jest już podczas trwania studiów, które kończą się napisaniem i obroną pracy magisterskiej.– Warto zaznaczyć, że osoby, które ukończyły uczelnię w obrębie Unii Europejskiej, nie muszą nostryfikować zdobytego dyplomu, aby pracować w zawodzie na terenie całej UE – mówi Katarzyna Borawska z Elab Education Laboratory, ekspertka specjalizująca się w aplikacjach na medycynę i kierunki zagraniczne w cieniu pandemiiCzas pandemii wymusił na uczelniach medycznych szereg zmian. Większość uniwersytetów wprowadziła hybrydowy tryb nauczania. Najczęściej spotykanym modelem zajęć jest podział na zajęcia kliniczne, które odbywają się stacjonarnie i na wykłady, które są realizowane stacjonarnie lub online. Treści wykładów są zazwyczaj przesyłane z wyprzedzeniem lub nagrywane, co ułatwia studentom przygotowanie się na kolejne przygotowanie na studiaKluczem do sukcesu, jakim jest dostanie się na wymarzoną uczelnię, jest odpowiednie przygotowanie. Dlatego firma doradztwa edukacyjnego – Elab Education Laboratory – prowadzi specjalny program skierowany do osób chcących dostać się na zagraniczne studia medyczne.– GETinMED to cykl weekendowych korepetycji oraz warsztatów tematycznych, połączony z kompleksowym wsparciem indywidualnym, które zapewniają nasi doświadczeni konsultanci. Uczestnicy biorą udział w warsztatach laboratoryjnych, wolontariatach, a także w zajęciach doskonalących umiejętności pożądane na rynku pracy i pomagające w rozwoju kariery medycznej – mówi Katarzyna Borawska z Elab, ekspertka specjalizująca się w aplikacjach na medycynę i kierunki okołomedyczne.*Według danych Elab Education Laboratory, Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera Polskie uczelnie w Londynie to także szansa dla tych Polaków, którzy w młodym wieku opuścili nasz kraj w celach zarobkowych. Ci, którzy po kilku miesiącach, czy latach spędzonych w Anglii, uznali, że nie chcą rezygnować z wykształcenia i pogodzą prace i studia w Londynie , także powinni aplikować na polskie uczelnie w Wielkiej
Studia w Irlandii to doskonała opcja dla wszystkich, którzy chcą studiować na dobrych europejskich uniwersytetach, przy okazji poznając irlandzką kulturę i doskonaląc język angielski. Irlandia oferuje wiele prestiżowych uczelni. Na niektóre z nich studenci z Unii Europejskiej mogą uczęszczać bez płacenia czesnego. Często obowiązują jednak opłaty aplikacyjne i administracyjne przy rejestracji na dany program. Ma to na celu upewnienie się, że dany kandydat poważnie myśli o studiowaniu na wybranej uczelni. Dzięki temu nie zajmie miejsca innym, bardziej zmotywowanym aplikantom. Praca i studia w Irlandii Irlandia znana jest z zapierającej dech w piersiach natury i wszechobecnej zieleni. Praca w Irlandii jest satysfakcjonująca i dobrze płatna. Studenci mogą w czasie nauki legalnie pracować w dowolnym wymiarze godzin. Masz pytania? Skontaktuj się z nami jeszcze dziś (telefonicznie, mailowo, osobiście lub przez poniższy formularz):
Emigranci.ie 1 lipca 2021. Irlandzcy kupujący zostali ostrzeżeni, że od dziś 1 lipca obowiązują nowe zmiany podatkowe, które podniosą koszty zakupu towarów online z Wielkiej Brytanii. W oświadczeniu, które ukazało się w tym tygodniu, Europejskie Centrum Konsumenckie w Irlandii stwierdziło, że opinia publiczna musi być świadoma Wzrost napędzała głównie aktywność w sektorze wytwórczym, wynika z dzisiejszych danych GUS. Oznacza to, że gospodarka wzrosła pod względem PKB o 12,2% w 2022 r. Wie porównaniu z prognozą rządu w okresie budżetowym wynoszącą 10%. Wynika to również ze wzrostu PKB o 13,6% w 2021 r., pomimo wpływu pandemii Covid. Wiele europejskich uczelni wyższych oferuje bezpłatną edukację, najczęściej dla kandydatów z krajów członkowskich UE (czyli z Polski również). Jest to m.in. cała Skandynawia, Finlandia, Niemcy, Austria, Słowenia. Dzięki temu można liczyć na studia za granicą za darmo w następujących instytucjach: Uniwersytet w Helsinkach yDM02c.