wykorzystanie muzyki, techniki „łamania głowy”. Pomoc w zakresie szkolno-edukacyjnym dla dziecka z zespołem FAS również powinna być kompleksowa i obejmować w zależności od potrzeb: zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia logopedyczne, dostosowanie wymagań, nauczanie indywidualne,
Wojtuś właśnie skończył 8 lat. Nie boi się wisieć metr nad ziemią, a gdy się przewróci, biegnie dalej i nawet nie zapłacze. Choć każdy, kto go zobaczy, od razu go lubi, na razie nikt nie chce go adoptować. Byłby zupełnie kimś innym, gdyby jego mama w ciąży nie piła. Wojtek ma FAS, czyli płodowy zespół poalkoholowy. To dlatego jest niski, szczupły, ma małą głowę, szeroko rozstawione oczy i wąskie wargi – typowe cechy dziecka, które w życiu płodowym było narażone na działanie alkoholu. Wojtuś właśnie skończył 8 lat i nadal czeka na rodzinę adopcyjną. Chłopiec, którego mama piła Wojtek pewnie nigdy nie pozna biologicznej mamy ani ojca. Oboje zostali pozbawieni praw rodzicielskich. Nigdy się nim nie interesowali. Wojtuś został od nich zabrany, gdy miał 9 miesięcy: po kolejnej awanturze alkoholowej przyjechała policja z interwencją. Wojtek leżał zaniedbany i chory. Ważył tyle co 4-miesięczne dziecko: 7 kg. Ledwo przewracał się na boki. Niczego się nie domagał. Nie płakał nawet jak był głodny – to typowa cecha dziecka, które pierwsze miesiące życia spędziło w rodzinie, w której nikt nie zwracał na niego uwagi. „I zdrowe dziecko może ważyć mniej, ale Wojtek był umierający emocjonalnie: nie wydawał dźwięków, nie płakał, bo wiedział, że musi oszczędzać swoją energię na to, żeby przeżyć. Smutna buzia, oczy bez nadziei”- wspomina Dorota Kapuścińska, jego ciocia zastępcza. Dorota od początku przeczuwała, że to może być FAS (alkoholowy zespół płodowy), bo kilka lat temu miała już pod opieką chłopca z podobnym problemem. Dr Maria Fiszer, która w Elblągu zajmuje się diagnozą dzieci z FAS, potwierdziła jej przypuszczenia. Wojtuś wymaga nieustannej pracy: z logopedą i rehabilitantem, a potem z Dorotą w domu. 24 godziny na dobę. Chłopiec, którego nikt nie przytulał „Gdy go zabierałam go ze szpitala, był umierający. Przez wiele miesięcy nie dawał się przytulić, odpychał się ode mnie. A teraz w nocy przychodzi do mnie do łóżka. I daje ręce do całowania. Nikt wcześniej go pewnie nie całował” - mówi Dorota. Wojtek miał szczęście, że trafił do Doroty. Dała mu serce. Od 20 lat jest rodziną zastępczą: ma tylko jedną własną córkę (już dorosłą, w Anglii), a miłości macierzyńskiej znacznie więcej. Do tej pory przez jej dom przewinęło się już 30 dzieci. „Każdemu z moich dzieci daję medalik z Matką Boską. Nie z krzyżykiem, bo one swój krzyż już od życia dostały. Są u mnie na chwilę, rozpieszczam je, bo co ja mogę im dać: nie mam majątku. Kocham je, może dzięki temu będą kiedyś miały poczucie, że był ktoś, kto je kochał” - podkreśla Dorota. Choć z powodu FAS Wojtek zmaga się z wieloma problemami, jest mistrzem akrobatyki. Na placu zabaw wdrapuje się na najwyższe drabinki, uwielbia wisieć na trzepaku półtora metra nad ziemię. „Ma mniejsze odczuwanie bólu, to typowe dla dziecka z FAS” - mówi Dorota, która na dworze nie odstępuje Wojtka ani na krok. Małgorzata Mikołajczyk Wojtek uwielbia akrobacje. I niczego się nie boi. „Ląduje bezpiecznie, jakby był z gumy. Pan Bóg podkłada mu pod nogi poduszkę, żeby krzywda mu się nie stała” - mówi Dorota. Małgorzata Mikołajczyk A tu już moment lądowania. W domu bez trudu wdrapuje się na szafkę jego wysokości. Siada i czeka, aż Dorota wyciągnie ręce, żeby mógł w nie bezpiecznie skoczyć... Wojtuś czeka na rodzinę Dziecko może zostać w rodzinie zastępczej do skończenia 18 lat (dłużej, jeśli kontynuuje naukę, ale maksymalnie do 25 lat). Potem musi się usamodzielnić. Wojtuś wciąż czeka na adopcję: w tej chwili już za granicą, bo w Polsce nikt jak na razie go nie chce. Dorota chciałaby, żeby znalazła się rodzina, która zaakceptuje i pokocha Wojtka takiego, jaki jest. Dzieci z FAS rozwijają się inaczej, nie można przykładać do nich takiej samej miarki jak do dzieci zdrowych, mieć takich samych planów i oczekiwań. Prawdziwe problemy zaczynają się w szkole, gdy trzeba usiąść na 45 minut i skupić uwagę. Dziecko może mieć problem z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych, z nauką. Rzadko kiedy rozumieją je nauczyciele, a rówieśnicy często odrzucają, wykorzystują, wyśmiewają. Małgorzata Mikołajczyk Wojtek z ciocią Dorotą. Każdego dnia ciekawy świata. Ma jednak nadzieję, że z jej Wojtusiem będzie inaczej. To dziecko szczęścia. Tak długo przecież nie chodził, a potem ruszył jak burza. Skoro tak lubi się wspinać, to może zostanie kiedyś cyrkowcem albo alpinistą? I może znajdzie się rodzina, która da mu miłość? Zobacz też: Dzieci z FAS płacą za błędy swoich mam Czy palenie w ciąży naprawdę szkodzi? Kieliszek wina w ciąży nie szkodzi? Opinia położnej
Dziecko z FAS Zestawienie bibliograficzne publikacji dostępnych Bojarska Lucyna, I dzieci z FAS w przedszkolu, Dyrektor Szkoły, 2009, nr 11, s. 29-30, ISSN 1230
Zespół alkoholowy FAS – diagnostyka i objawy u dzieci i dorosłych' Opublikowano: 09:26Aktualizacja: 12:03 Zespół FAS to zaburzenia umysłowe i fizyczne wywołane działaniem alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Wiąże się on nie tylko z wyróżniającym się wyglądem dzieci z FAS, ale często z bezpośrednim zagrożeniem życia dziecka, które rodzi się z tą wadą. Dziecko z FAS – diagnozaPozostałe objawy zespołu FAS u dzieciDziecko z FAS w przedszkolu i w szkoleLeczenie zespołu FAS Mimo powszechnych kampanii społecznych nawołujących do świadomego przeżywania ciąży, z czym wiąże się również powstrzymanie się od wszelkiego rodzaju używek, także alkoholu, na całym świecie wciąż rodzi się więcej dzieci z syndromem FAS niż z zespołem Downa. Wykazano również, że alkohol ma bardzo szkodliwy i nieodwracalny wpływ na płód. W ramach kampanii zdrowotnych oraz walki z tendencją wzrostową urodzeń dzieci z zespołem FAS 9 września 1999 roku stał się Międzynarodowym Dniem FAS. Dziecko z FAS – diagnoza Najczęściej spotykane zaburzenia u dzieci z syndromem FAS to obniżenie poziomu inteligencji oraz zaburzenia wyrażające się w niemożności skupienia uwagi i trudnościach w uczeniu się. Te ujawniają się dopiero po okresie niemowlęctwa. Zwykle jednak wiadomo, że urodziło się dziecko z FAS zaraz po porodzie. Łatwo poznać to na podstawie wyglądu nawet w przypadku noworodka. Diagnoza zespołu alkoholowego FAS (alkoholowy zespół płodowy) u dziecka opiera się na podstawie wywiadu potwierdzającego, że płód narażony był na działanie alkoholu. Ponadto na wskazaniu cech dla tego zespołu charakterystycznych, specyficznego wyglądu, małej wagi urodzeniowej ciała, dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego. Wśród cech fizycznych (nie zawsze widocznych zaraz po urodzeniu) wyróżnia się: zmarszczkę kącika oka, małe, szeroko rozstawione oczy o mocno owalnym kształcie, brak łuku kupidyna pod nosem, cienką górną wargę, małą żuchwę, zapadnięty, płaski grzbiet nosa oraz szeroki nos, zniekształcone małżowiny uszne. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Zdrowie umysłu, Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z głębokim skupieniem, 30 saszetek 139,00 zł Zdrowie umysłu Good Sleep from Plants 60 kaps. wegański 45,00 zł 90,00 zł Zdrowie umysłu WIMIN Głębokie skupienie, 30 kaps. 79,00 zł Zdrowie umysłu Miralo Sen, Suplement na dobry sen, 20 kapsułek 20,99 zł Zdrowie umysłu Naturell Ashwagandha, 60 tabletek 18,15 zł Pozostałe objawy zespołu FAS u dzieci Dzieci urodzone z syndromem FAS są zwykle małe i bardzo chude, z nieproporcjonalnie małą czaszką. Nie rosną w normalnym tempie oraz nie mają apetytu. Bardzo często również diagnozuje się u nich wrodzone wady serca, stawów oraz kręgosłupa. Mają wyjątkowo słabe mięśnie. Te wady jednak są znacznie mniej dokuczliwie od braków intelektualnych, które niestety umieszczają dzieci z FAS w gronie dzieci niepełnosprawnych. Dzieci z FAS już w pierwszych miesiącach życia wykazują zaburzenia w zakresie nabywania i nauki zachowań społecznych. Nie potrafią nawiązywać bliskich relacji, odwzajemniać pieszczot czy uśmiechów, nie rozumieją zabawy w „gdzie jest bobas” czy w chowanego, nie reagują też na podstawowe zwroty typu „pa-pa” (co do zasady dzieci szybko uczą się machać na to hasło). Nie potrafią również wyrażać swoich potrzeb, co często kończy się z ich strony płaczem i histerią. Co chyba najgorsze w kontekście bezpieczeństwa dziecka – nie rozumie ono również, czym są zakazy oraz nie wykazuje niepokoju w towarzystwie obcych. Dziecko z FAS w przedszkolu i w szkole Dzieci z syndromem FAS w szkole i w przedszkolu mają od samego początku problemy z dostosowaniem się do grupy. Nie potrafią nadążyć z tempem nauki, nie rozumieją zachowań oraz zasad oczywistych dla innych dzieci. Mają problemy z myśleniem abstrakcyjnym oraz z nauką czytania i pisania. Wykazują niepewność związaną z wykonywaniem czynności wymagających koordynacji ruchowej oraz psychoruchowej oraz są w tej kwestii niezdarne. Każdy przypadek jest wyjątkowy niemniej jednak cechą wspólną jest specyficzny wygląd oraz opóźnienie w myśleniu, reagowaniu, a także niemożność nawiązania bliskich relacji z drugim człowiekiem, co może wymagać specjalnego toku nauczania. UWAGA: Dorośli z FAS to najczęściej osoby również wymagające stałej opieki i kontroli ze strony kogoś zdrowego. Taka osoba musi na bieżąco pilnować pór posiłków, wypróżniania oraz harmonogramu dnia, który w przypadku osób z zespołem FAS jest bardzo ważny. Leczenie zespołu FAS Nie istnieje jeden skuteczny lek na alkoholowy zespół płodowy. Ważna jest wczesna diagnoza, ponieważ dziecko szybko objęte programem leczenia zyskuje szansę na normalne i przynajmniej częściowo samodzielne życie, jeżeli zostanie poddane rehabilitacji. Szczególnie efektywna w leczeniu zespołu FAS jest terapia dotykiem, stymulacja ruchowa oraz wszelkiego rodzaju terapie sensoryczne. Starsze dzieci obejmuje się już terapią mającą na celu kształtowanie ich zachowań społecznych. Dzieci uczą się zatem budować relacje z drugim człowiekiem i utrzymywać je. W tym zakresie zwłaszcza na początkowych etapach pomocne są również wszelkiego rodzaju terapie, w których towarzyszą dzieciom zwierzęta (np. hipoterapia czy dogoterapia). Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami Zobacz także Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Paulina Piziorska Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy
Matka, która samotnie wychowuje dziecko, powinna zebrać faktury związane z kosztami przedszkolnymi, aby następnie ubiegać się o zwrot poniesionych kosztów (w momencie podjęcia pracy). Co istotne — wsparcie finansowe z uwagi na samotne wychowywanie dziecka utrzymuje się wyłącznie wtedy, gdy został przyznany zasiłek rodzinny.
Nie ma jednej recepty, postępowania z dziećmi z FAS, którą można zastosować i mieć gwarancję, że odniesiemy sukces. Istnieją jednak skuteczne sposoby postępowania wypracowane przez rodziców i opiekunów dzieci z FASD. Jedną z najczęściej wymienianych jest metoda „Ośmiu Kroków” autorstwa i J. Lutke. Konkret – polecenia formułowane krótkimi zdaniami, jasno zawierające opis poleceń i spodziewanego wynikuStałość – stałość oczekiwań, planu dnia, słownictwa. Nie zaskakujemy nowymi pomysłami, rosnącymi wymaganiami, używajmy tych samych zwrotów i – codzienne powtarzanie instrukcji np. „Wstań już.” Dzieci z FAS charakteryzują się tzw. krótką pamięcią, zapominają o rzeczach, które chcą zapamiętać, jak również o informacjach, które zostały wyuczone i nie były używane przez jakiś – ukoronowanie poprzednich zasad, wypracowanie i kontynuowanie codziennych rutyn dotyczących posiłku, nauki, obowiązków, planu dnia – jasność przekazu, jest to podstawa efektywnego – dokładne opisywanie co ma być zrobione, krok po – zasady są spoiwem, które sprawia, że świat wokół dziecka zaczyna mieć sens, ma swoje określone ramy. Dziecko z FAS osiąga sukcesy wtedy, gdy świat wokół niego jest uporządkowany i – z powodu trudności w rozwoju poznawczym, dzieci z FAS zachowują się naiwnie w codziennych sytuacjach. Aby móc rozwinąć nawyki właściwego zachowania, wymagają nieustannego nadzoru, jak dzieci młodsze. Rodzic może ułatwić życie dziecku z FAS, sobie i całej rodzinie oraz uczynić je radośniejszym, dzięki zastosowaniu takich rad: • Bądź wyrozumiały – zastanów się, jaka jest przyczyna określonego zachowania i nie zakładaj z góry, że dziecko jest nieposłuszne, niewychowane, czy złośliwe w określonej sytuacji – „Bo mówię jedno, a dziecko robi co innego”. Dziecko zna zasady, obowiązujące reguły (nawet często wymaga, by inni ich przestrzegali), ale samo nie potrafi ich zastosować w życiu. • Pogódź się z niepełnosprawnością dziecka – żeby faktycznie wspierać dziecko, trzeba najpierw uznać, że FAS powoduje niepełnosprawność dziecka, a dopiero potem, uwzględniając tę niepełnosprawność dostosować nasze oczekiwania i wymagania względem dziecka. • Pomyśl, jakie potrzeby zaspokaja dziecko przez swoje zachowania – huśtanie się na krześle, może np. być wynikiem potrzeby dostymulowania układu przedsionkowego w mózgu. • Przestań gderać i zrzędzić – dziecko z FAS ma trudności z utrzymaniem higieny, zachowaniem wokół siebie porządku, pamięcią. Zamiast marudzić i narzekać „Znowu się pobrudziłeś” powiedz „Ubierz czystą bluzkę. Zamiast ”Wciąż robisz bałagan na biurku.” powiedz „Schowaj książki do plecaka.” „Jak zwykle zapomniałeś.” – wyraź zrozumienie: „No tak. Trudno pamiętać o tylu rzeczach.” • Zamień komunikat negatywny na komunikat pozytywny – na co dzień jest tak dużo sytuacji, w których dziecko z FAS zachowuje się niewłaściwie, że rodzic/nauczyciel wciąż zwraca dziecku uwagę. Dziecko często nie wie, że robi coś źle i nie wie, co i jak ma zrobić właściwie. Nasz komunikat ma dziecko pokierować, wskazać co ma robić. Zamiast mówić „Nie rób tak. Nie krzycz. Nie skacz.” – powiedz „Zrób to tak… Mów ciszej. Teraz usiądź obok mnie.” • Nie pytaj „Dlaczego to zrobiłeś? Dlaczego tak się zachowałeś?” – dziecko z FAS ma problemy z myśleniem przyczynowo – skutkowym, często nie wie, dlaczego coś zrobiło, nie potrafi tego wytłumaczyć. Poza tym często reaguje impulsywnie – najpierw działa, potem myśli. Zamiast pytać „dlaczego?” – trzeba skupić się na nauczeniu dziecka, jak powinno zachować się właściwie; co ma zrobić, żeby dana sytuacja więcej się nie powtórzyła. • Traktuj dziecko jako młodsze, niż jest w rzeczywistości – w wielu sferach dziecko z FAS funkcjonuje poniżej swojego wieku metrykalnego: jest mniej sprawne ruchowo, może być niezdarne, nie radzi sobie z samoobsługą, jest nie dość sprawne manualnie, jego rozwój poznawczy, społeczny i emocjonalny może być opóźniony (często reaguje nieadekwatnie do wieku i sytuacji). Ma niską odporność na frustrację, reaguje gwałtownie, agresywnie. • Dostosuj wymagania wobec dziecka do jego możliwości, a nie jego wieku metrykalnego – chodzi o dostosowanie wymagań przez rodziców, ale też dostosowanie wymagań edukacyjnych. Jeżeli dziecko ma w opinii z Poradni FAS czy w orzeczeniu Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej pewne zalecenia dla nauczyciela, to powinny być one stosowane. Przecież nie są dane bez powodu. • Pracuj z dzieckiem tak, by osiągało sukcesy – motywuj do wysiłku, a nie zniechęcaj ciągłymi porażkami np. stawiając przed dzieckiem zadanie zbyt trudne, z którym sobie nie poradzi lub myśli, że sobie nie poradzi. Dziecko przeżywa tak wiele porażek, że bardzo łatwo się poddaje i nie podejmuje działania. • Pomóż dziecku uspokoić się – większość dzieci z FAS nie ma mechanizmu uspokajania. Jeżeli dziecko źle się zachowuje, to powiedzenie mu „Uspokój się” nic nie da, bo ono tego nie potrafi. Nie wie jak to zrobić, dlatego to dorosły musi uspokoić dziecko. W sytuacji jednego nauczyciela w klasie, trzeba wypracować system komunikacji z pedagogiem, który może na kilka minut wyprowadzić dziecko z klasy i pomóc mu obniżyć napięcie, niepokój, dyskomfort. • Zwróć uwagę na dietę dziecka – dieta może mieć decydujący wpływ na zachowanie dziecka, szczególnie dziecka z FAS, które może mieć niedojrzały układ pokarmowy, upośledzone wchłanianie. Zdarza się, że mleko lub cukier wywołują nadpobudliwość i niepokój dziecka. Wspieranie dziecka z FAS w szkole • Ograniczenie nadmiernej stymulacji – ściany klasy lub sąsiadujące z biurkiem w pokoju dziecka, powinny być w większości puste, a demonstracja pomocy powinna odbywać się na bieżąco; należy usunąć głośno tykający zegar, warto zadbać o podklejenie nóg krzeseł np. filcem, utrzymywać w klasie dyscyplinę, która zapewni ciszę; w domu ściszyć radio w drugim pokoju i nie prowadzić głośnych rozmów; dzieci z problemem koncentracji uwagi lepiej nie sadzać przy oknie, ani w ostatnim rzędzie, bo wtedy działa na nie więcej bodźców wzrokowych – więcej widzą, więcej ich rozprasza; • Systematyczne przerwy śródlekcyjne – nie tylko w nauczaniu początkowym, jednak dostosowane do wieku, pozwolą na szybkie rozładowanie ewentualnych napięć i pozwolą poruszać się tym, którzy są nadpobudliwi, pomogą skupić uwagę na temacie lekcji. Takie same przerwy w nauce należy stosować w domu. Dziecko prze stymulowane, zmęczone nadmiarem bodźców może: zacząć żle się zachowywać, lub wyłączyć swoją uwagę ( jakby było nieobecne myślami) – w ten sposób ratuje się przed całkowitym wyczerpaniem. • Konsekwentny dorosły – konsekwencja, to nie tylko dyscyplina dla dziecka, ale i dla dorosłego – skoro nauczyciel zadał pracę domową, powinien ją sprawdzić, jeśli zrobił sprawdzian, jak najszybciej musi oddać go uczniom; gdy powiedział, że porozmawia z mamą, to rzeczywiście spotyka się z nią na rozmowę; • Jasne, zwięzłe i proste polecenia – zbyt duża ilość informacji powoduje, że dzieci wyłączają się, bo nie nadążają z ich przyswojeniem, przetworzeniem i zapamiętaniem. Dobrze jest podzielić dziecku polecenia na fragmenty, np. w zadaniach z treścią czy w czynnościach, które ma wykonać dziecko. Bywa, że dziecko czyta całą treść zadania i nie potrafi wyłowić z niej poszczególnych informacji. W rezultacie nie wie, jak rozwiązać zadanie. Słucha naszego polecenia, ale nie wykonuje go w całości, bo było zbyt złożone. Robi to, co usłyszało na początku, w środku lub na końcu zdania. • Powtarzalność bodźca – im częściej pomożemy dziecku np. w podziale zadania na etapy, tym szybciej może stać się to nawykiem; • Mów powoli, żeby dać czas na zastanowienie się – gdy zadajesz pytanie, nie zasypuj dziecka kolejnymi pytaniami. Czasem dziecko potrzebuje ciszy i za chwilę, powtarza pytanie na głos. • Polecenia, zadania dawaj pojedynczo – rodzice mają czasem skłonność do „wyrzucania” z siebie wielu poleceń na raz. Nim dziecko wykona jedną czynność, wskazujemy na drugą i trzecią. Dziecko przerywa pierwszą czynność, przechodzi do kolejnej i nie kończy poprzedniej. • Sprawdź, czy dziecko rozumie, co do niego mówisz, o co pytasz – ale nie na zasadzie pytania „Zrozumiałeś ?”. Potrzebne są pytania pomocnicze, bo często dzieci z FAS odpowiadają, że rozumieją, mimo, że nie rozumieją. • Używaj tych samych wyrażeń do przypominania dziecku o obowiązujących regułach – powtarzalność pomaga dziecku zapamiętać zasady. • Unikaj słów o podwójnym znaczeniu, przenośni, metafor, ironii – dziecko może nie zrozumieć naszych intencji lub źle zrozumieć sens wypowiedzi, bo odbiera ją zbyt dosłownie. • Zachęcaj dziecko, by podczas słuchania, patrzyło w jedno miejsce – to pomaga się skupić na słuchaniu. • Zapisz polecenie, pracę domową na tablicy (w tym numer zadania i stronę) – dziecko może kilkakrotnie zerknąć, aż znajdzie, przepisze, zaznaczy. • Sprawdź zeszyt ucznia, czy wszystko jest zapisane! • Pozwól dziecku w czasie wypowiedzi lub czytania na „manipulowanie” ręką – długopis lub inny przedmiot pomaga skoncentrować się i myśleć. • Matematyka z użyciem konkretów – dzieci z FAS mają szczególne trudności z matematyką i myśleniem abstrakcyjnym, dlatego potrzebują do nauki pomocy dydaktycznych np. tradycyjne patyczki, figury geometryczne; • Warto wykorzystywać wszystko, co porządkuje dziecku świat – segregatory, teczki, różnokolorowe zeszyty do różnych przedmiotów, plany lekcji w różnych miejscach (z zaznaczonymi numerami sal); • Stosuj „przypominajki” – hasła typu: „Za trzy dni sprawdzian”, „Za dwa dni sprawdzian”, ”Jutro sprawdzian”. • Korzystaj z gier i zabaw edukacyjnych – gry planszowe, memory, edukacyjne gry komputerowe pomagają ćwiczyć pamięć, koncentrację, logiczne myślenie, zwiększają zasób słów, uczą radzenia sobie z emocjami. • Przygotuj „zestaw awaryjny” – bardzo często dzieci z FAS zapominają zabrać do szkoły lub gubią różne przedmioty. Warto przygotować dziecku drugi długopis, ołówek, gumkę, czy zapasowy zeszyt. W domu dobrze mieć dla dziecka kilka czapek na daną porę roku, kilka par rękawic. Jednocześnie prosić dziecko i przypominać, żeby poszukało rzeczy, które się „zapodziały”. • Sprawdzaj nabytą przez dziecko wiedzę jak najszybciej – istnieje problem z pamięcią u dzieci z FAS, zwłaszcza krótkotrwałą (muszą kilkakrotnie uczyć się tych samych wiadomości; często następnego dnia nie pamiętają niczego z tego, czego uczyły się poprzedniego; mają trudności z zapamiętaniem daty urodzenia lub miejsca zamieszkania). • Nie upieraj się przy formie sprawdzania wiadomości – jeśli dziecko odczuwa lęk przed odpowiedziami ustnymi, niech napisze kolejną pracę lub porozmawiaj z nim na konsultacji; • Stosuj zeszyt korespondencji szkoła – dom – należy jednak pamiętać, by wpisywać nie tylko uwagi czy informacje, ale i pochwały. Ważne jest też podpisywanie otrzymanych informacji, by dziecko widziało, że dorośli czuwają, aby nie było niedomówień między nimi. • Sprawdzaj teczkę – w domu wieczorem sprawdza rodzic. W szkole nauczyciel za zgodą rodzica w sytuacjach, gdy dziecku brakuje czegoś, co powinno mieć, bo bywa, że dzieci nie pamiętają, co mają lub nie zauważają czegoś w teczce lub udają, że tego nie mają. Opracowała Małgorzata Furtak Źródła: Działania interwencyjne. Co musisz wiedzieć o zespole FAS artykuł 19 września 2019 r. artykuł: Niewidzialne dzieci z Fas. Kłamstwo jedyną szansą na pomoc 2018 r. Informacje
— Kobiety muszą wiedzieć, że problemy z ich dzieckiem, w szkole, przedszkolu mogą być wynikiem tego, że nie wiedząc jeszcze, że są w ciąży, piły alkohol. One muszą otrzymać wsparcie i pewność, że gdy zgłoszą się z dzieckiem na diagnozę, nikt nie uzna ich za alkoholiczki, a ich rodzin za patologiczne— mówi Janusz Morawiec, tata 15-letniego Mateusza, który cierpi na FAS.
Niebieska Linia nr 3 / 2006Osiemdziesiąt procent dzieci z alkoholowym zespołem płodowym (FAS) znajduje się poza rodzinami biologicznymi, w różnych formach opieki pozarodzinnej. Ta grupa rodzin przysposabiających i wspierających nieraz szuka dla nich pomocy. W najtrudniejszej sytuacji są rodziny biologiczne, które borykają się z problemem uzależnienia, biedy, bezrobocia, wielodzietności i zupełnej bezradności. Wydaje się, że poza "odbieraniem im dzieci" nie wypracowano innego systemu wsparcia. Kiedy dzieci z FAS trafiają do rodzin adopcyjnych, te często przez długi czas są nieświadome obecności problemu. W wypadku rodzin jawnie adopcyjnych dochodzi do szukania pomocy dla dziecka i rodziców. Rodziny, które ukrywają fakt adopcji przed otoczeniem i dzieckiem, nie będą sięgały po odpowiednią pomoc, gdyż problem będzie błędnie identyfikowany. Rodziny zastępcze, szczególnie te, które specjalizują się we wspieraniu dzieci o zaburzonym rozwoju, znacznie częściej będą otwarcie poszukiwały pomocy, unikną też pułapki obniżania własnej samooceny w związku z przeżywanymi problemami wychowawczymi. Jednak wszystkie te okoliczności bledną, jeśli zestawimy je z tymi, w które uwikłana jest rodzina biologiczna dziecka. Coraz częściej słyszymy o wypadkach porzucenia noworodków, zrzekaniu się ich zaraz po urodzeniu, czy wreszcie o życiu dzieci doświadczających przemocy, zaniedbań, odrzucenia i biedy. System wsparcia realizowany przez ośrodki pomocy społecznej i adopcyjno-opie- kuńcze jest niewydolny. Nie czuję się uprawniony do podejmowania krytyki rozwiązań, które proponuje ustawodawca, ale chcę zwrócić uwagę na szanse, jakie niesie dla rodzin wsparcie działalności organizacji pozarządowych i kościelnych, które już działają na tym polu lub też planują taką pracę. Monopolistyczna pozycja ośrodków pomocy społecznej, których zasadniczym profilem działań pozostaje udzielanie często niewystarczającej pomoc materialnej, jest przeszkodą w rozwijaniu adekwatnych ofert pomocy. Działania takich organizacji społecznych jak Fundacja "Barka" (B. T. Sadowscy, Poznań), "Wspólnota Chleba" (s. M. Chmielewska, Warszawa), Stowarzyszenie "Otwarte Drzwi" (A. Machalica-Półtorak, Warszawa), Centrum Opieki Zastępczej (M. Klecka, Lędziny), Fundacja "Nasz Dom" (P. Urbanowicz, Lutol Mokry), Fundacja "Daj Szansę" (K. Liszcz, Toruń) pozwalają na pewną dozę optymizmu. Praca terapeutyczna z dziećmi z FAS, które są w rodzinie biologicznej, powinna zacząć się wtedy, gdy sami rodzice zostaną objęci ofertą wsparcia przez organizacje w rodzaju wyżej wymienionych. Jeśli dziecko pozostaje w złych warunkach rodzinnych i korzysta jedynie z zajęć socjoterapeutycznych w świetlicy, nie dojdzie u niego do znaczących zmian w funkcjonowaniu czy też nauce. Modele całościowe, obejmujące terapię rodziny, dające wsparcie mieszkaniowe, włączenie do wspólnoty i wreszcie pracę oraz naukę, są pożądanymi i być może tańszymi rozwiązaniami niż te, które obecnie funkcjonują. Sytuacja rodziny zastępczej Ochoczo powierza się rodzinom zastępczym dzieci ze specjalnymi potrzebami wychowawczymi i rozwojowymi, nie przygotowując ich w zakresie określonych umiejętności, a wsparcie ogranicza się do skrupulatnie naliczanych i często zmienianych wysokości zapomóg, zasiłków, dodatków. Przykładem skrupulatności jest pomniejszanie zapomogi o połowę wysokości dochodu dziecka, jakim jest np. zasiłek pielęgnacyjny, tj. o 77 zł. Między ośrodkami a rodzinami krąży korespondencja z uaktualnianymi decy- zjami, orzeczeniami. Ciekawym zja- wiskiem są też krążące formularze między rodzinami zastępczymi a kuratorami, obieg ten jest uświęcany dwa razy w roku zatwierdzającą decyzją sędziego możliwości terapeutyczne Część profesjonalistów nigdy nie słyszała o problemie FAS lub też nie widzi sensu w jego rozpoznawaniu i udzielaniu pomocy. "Te dzieci tak mają" - twierdzą. Ponieważ dzieci z FAS rozwijają się z opóźnieniem, nieharmonijnie, nastręczają znacznych problemów wychowawczych, są one obejmowane różnymi ofertami wsparcia, często "figurując" pod innymi, błędnymi rozpoznaniami-etykietkami. Mamy więc: stabilną encefalopatię, zaburzenia osobowości na podłożu organicznym, infantylizm psychiczny, całą gamę upośledzeń umysłowych, niedowidzenie i niedosłyszenie, nieharmonijny rozwój psychoruchowy, objawy autyzmu, porażenie mózgowe, całościowe zaburzenia rozwoju, ADHD, dysleksję, wreszcie podejrzenie zaburzeń psychotycznych czy depresyjnych. Sprawę dodatkowo komplikuje fakt przeżycia odrzucenia przez rodziców biologicznych, kłopoty w budowaniu własnej tożsamości i wreszcie uwikłanie w zaburzenia wtórne, które wynikają z błędnego rozpoznania potrzeb rozwojowych oraz niewłaściwego prowadzenia edukacji i wychowania. Tak więc realne możliwości pomocy w większości nie przystają do realności zaburzeń FAS. Istotne zmiany Z niezbędnych zmian, które powinny zajść w obszarze problematyki FAS, pierwszą winno być odważne, poprzedzone szczegółowym badaniem i wywiadem, rozpoznanie alkoholowego zespołu płodowego. Druga zmiana powinna dotyczyć wyszkolenia terapeutów, którzy będą znali i rozumieli złożoność obrazu FAS i uwzględniali jego specyfikę przy tworzeniu programów terapii. Trzecią istotną sprawą jest uzmysłowienie sobie podstawowego znaczenia wpływu alkoholu na układ nerwowy i cały organizm. Wczesne deficyty w zakresie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego są decydujące, jeśli chodzi o wystąpienie w przyszłości licznych objawów i trudności. Programy terapeutyczne powinny brać pod uwagę te zmiany, a więc opierać się na ich rozpoznaniu i uwzględniać w swoich propozycjach. Niedoskonałości i niedojrzałości w zakresie słyszenia, widzenia, czucia temperatury, propriocepcji, czucia głębokiego są odpowiedzialne za większość trudności w funkcjonowaniu, nauce, obrazie samego siebie itd. występujących u dzieci z FAS. Także sprawność i obecność odruchów wrodzonych bezwarunkowych i warunkowych oraz właściwa kolejność w ich pojawianiu się i wygaszaniu mają kluczowe znaczenie. Wiele trudności dziecka wynika z upośledzenia zdolności zapamiętywania danych, a w konsekwencji ograniczonego ich organizowania i wykorzystania. Takie innowacyjne programy od ponad dwóch lat opracowywane są w Centrum Opieki Zastępczej w Lędzinach i w Fundacji "Daj Szansę" w Toruniu. Potrzeba nam wsparcia materialnego, merytorycznej współpracy z ośrodkami klinicznymi i wreszcie nadziei, że zmiany są możliwe. Nadziei, która będzie oparta na życzliwości profesjonalistów i dialogu z rodzicami, także biologicznymi. Dziecko z FAS w przedszkolu Jeśli dziecko z alkoholowym zespołem płodowym zostanie adoptowane w pierwszych miesiącach życia przez parę, która "chce mieć własne dziecko", bywa wychowywane tak, jakby problem FAS go nie dotyczył. Mimo narastania trudności wychowawczych i wielu problemów zdrowotnych, trafia wreszcie do przedszkola. Rodzice "chcą od niego trochę odpocząć", odpocząć od poczucia własnej bezrad- ności, bywają źli, że częste chorowanie przerywa przedszkolną edukację. Tak naprawdę niewiele się zmienia, a i postępów w funkcjonowaniu nie widać. Bardzo często przed takimi rodzicami zataja się historię dziecka, wcześniejszej ciąży alkoholowej. Rodzice adopcyjni mają poczucie winy, że nie radzą sobie jako rodzice. W lepszej sytuacji są dzieci, które trafiają do rodzin zastępczych w wieku 3-5 lat. Tu diagnoza problemu będzie pełniejsza, a rodzicielstwo bardziej terapeutyczne. Z powodu oczywistych zaburzeń więzi, trudności emocjonalnych takie dzieci przez pierwsze miesiące, czy nawet lata, będą najczęściej wspierane w domu, a do przedszkola pójdą nieco później, gdy już wrosną w nową, zastępczą rodzinę. Ta grupa rodziców podchodzi spokojniej, nieco bardziej dojrzale do problemów wychowawczych i łatwiej nawiązuje dialog z wychowawcami. Znając tło problemów dziecka, będąc często absolwentami szkoleń dla rodzin zastępczych, łatwiej wprowadzają odpowiednie do trudności i problemów zasady postępowania wobec dziecka. Częściej też szukają placówek specjalistycznych, grup integracyjnych, a sami uczestniczą w grupach wsparcia. Przedszkola mogą znaleźć w tej grupie rodziców sojuszników w swoich działaniach programowych i animatorów, którzy mogą pociągnąć także rodziców dzieci bez problemów do współpracy z zespołem pedagogów przedszkola. Na pytanie o miejsce dziecka z FAS, czy ma ono być w domu, czy w przedszkolu - odpowiedź brzmi: w domu, tak długo, jak wymaga tego stan zdrowia i funkcjonowania dziecka, następnie w domu i w przedszkolu na zajęciach terapeutycznych, wreszcie, na poziomie zerówki - w grupie, z dodatkowym wsparciem w obszarach szczególnych niepełnosprawności i zaburzeń funkcji (np. poznawczych, grafomotorycznych czy zaburzeń nastroju i niepokoju). Wychowywanie dzieci z FAS może stać się fascynującą drogą zarówno dla wychowawców, jak i rodziców. Szkoda jedynie, że naturalni rodzice porzucili te dzieci, jednak jest dla nich nadzieja. Nadzieja jest w "Daj Szansę" - Poradnia Wspierania Rozwoju Dzieci z FAS 87-100 Toruń, ul. Piskorskiej 11 tel. (56) 648-23-63 fax (56) 659-91-43 e-mail: dajszanse@ Inne z kategorii Poszukujemy osoby na stanowisko Specjalisty / Specjalistki ds. Promocji Posiadasz doświadczenie w tworzeniu treści na wybrane media społecznościowe? Nie jest Ci obca obsługa... czytaj dalej Ankieta dla Czytelników dwumiesięcznika „Niebieska Linia” Szanowni Państwo, Zapraszamy do wypełnienia ankiety na temat pisma „Niebieska Linia”. Opracowanie jej wyników pozwoli nam na ocenę realizowanego od... czytaj dalej
mowy dialogowej zwykle zaczyna się od prostego angażowania w relację z dorosłym, w zabawę z nim i od komunikacji nie wymagającej od dziecka używania głosu. Nauczyciele i rodzice dzieci są osobami, które mogą najlepiej wspierać małe dziecko z mutyzmem wybiórczym w codziennych sytuacjach życiowych.
Wykłady wygłoszone podczas webinarium: dr n. med. Seweryna Konieczna „Wpływ uszkodzeń układu nerwowego i innych narządów na funkcjonowanie dziecka z FASD” mgr Anna Blokus-Szkodzińska „Nauczyciel i dziecko z FASD w edukacji przedszkolnej” mgr Małgorzata Tomanik „Dziecko z FASD w systemie edukacyjnym” Zapraszamy do zapoznania się z zapisem video z webinarium, które dostępne jest na portalu YouTube. Do pobrania dostępne są również prezentacje ekspertów, którzy wygłosili wykłady podczas webinarium. „Wpływ uszkodzeń układu nerwowego i innych narządów na funkcjonowanie dziecka z FASD” dr n. med. Seweryna Konieczna [.pptx rozmiar: 1,37 mb] „Nauczyciel i dziecko z FASD w edukacji przedszkolnej”mgr Małgorzata Tomanik [.pptx rozmiar: 3 mb] Współorganizatorem wydarzenia był Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Polecamy również inne publikacje w tematyce FASD, dostępne do pobrania poniżej: broszura dla rodziców (.pdf rozmiar: 4,98 mb) publikacja Pani Małgorzaty Tomanik (.pdf rozmiar: 221 kb)
Po porodzie zaobserwowano u dziecka drżenie kończyn, jednakże przyznano mu 10 punktów w skali Apgar. Do 3 r. ż. dziecko rozwijało się prawidłowo. Z badań Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej stwierdzono iż, sprawność intelektualna Marka kształtuje się na poziomie górnej granicy wyników przeciętnych.
(Imię i nazwisko) urodzona dnia dzień. miesiąc. rok. w miejsce urodzenia woj. nazwa. uczęszcza do oddziału przedszkolnego przy Szkole Podstawowej w (miejscowość).( imię ) jest dziewczynką miłą, życzliwą i spokojną. Grzecznie zwraca się do innych. Dobrze zaadoptowała się w rano dojeżdża na zajęcia autobusem szkolnym i wraca pod okiem opiekuna autobusu szkolnego. Dziewczynka wychowywana jest w rodzinie pełnej, pięcioosobowej – rodzice i troje dzieci. Ma dwoje młodszego rodzeństwa. (Imię) podejmuje aktywności proponowane przez nauczyciela. Dziecko stosuje się do ustalonych zasad w grupie i chętnie uczestniczy w zajęciach zorganizowanych. Jest sprawna ruchowo i chętnie uczestniczy w zabawach ruchowych oraz ćwiczeniach gimnastycznych zarówno w sali jak i na świeżym powietrzu. Zna i przestrzega zasad organizuje sobie czas wolny Jest nieśmiała. Większość czasu (imię) spędza samotnie obserwując bawiących się rówieśników, chodzi po sali albo siedzi w ławce. Potrafi nawiązywać kontakty z rówieśnikami ale nie są one zbyt częste. Jej tempo pracy jest wolne. Niesprawnie wycina przykleja i lepi. Niechętnie rysuje i koloruje obrazki. Mało sprawnie lepi z plasteliny. Nie potrafi wykonać pracy plastycznej, czeka na pomoc nauczyciela. Nie umie rysować. W obszarze jej rozwoju poznawczego pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Uczennica ma problem z posługiwaniem się rozwiniętymi zdaniami. Potrafi powiedzieć co widzi na obrazku podając tylko jego elementy. Nie podaje przyczyny ani skutku zdarzenia. Nie potrafi wyróżniać zdań w tekście ani wyrazów w zdaniu. Nie dzieli wyrazów na głoski. Dzieli wyrazy na sylaby. Powoli poznaje litery i podejmuje próby czytania pod okiem nauczyciela i rodziców. Wyjaśnia znaczenie mniej niż czterech spośród dziewięciu podanych słów, podając tylko ich cechy zewnętrzne i cechy budowy (definicja opisowa). Nie próbuje ich definiować ogólnie. Słabo radzi sobie z ułożeniem obrazka składającego się z sześciu do ośmiu części. Oczekuje pomocy nauczyciela. Nie wypowiada się spontanicznie na dany temat, tylko jeśli zostanie poproszona. Nie umie słuchać. Nie słucha poleceń nauczyciela dlatego nie potrafi wykonać samodzielnie zadania. Nie powtarza słów rymowanki wypowiedzianej trzy razy przez nauczyciela mimo pomocy osoby dorosłej. Potrafi nauczyć się na pamięć krótkiego wierszyka ale wymaga więcej czasu niż inne dzieci. Niepoprawnie wymawia samogłoski syczące. Dziewczynka rysuje szlaczki nie trzymając się śladów. Nie podejmuje prób pisania. Nie odwzorowuje liter ani cyfr. Czeka na pomoc nauczyciela. Jej zeszyty prezentują słaby poziom graficzny pisma. Prawidłowo trzyma narzędzia do pisania, zawsze w prawej dłoni (ustalona lateralizacja prawostronna). Ma trudności z pokolorowaniem/ podziałem figur według podanego obok wzoru oraz rysowaniem szlaczków po śladach. Nie wymienia nazw warzyw i owoców krajowych. Nie potrafi wymienić nazwy owoców egzotycznych. Nie wymienia zwierząt egzotycznych. Wymienia nazwy zwierząt żyjących w Polsce. Nie wymienia pojazdów lądowych, wodnych i powietrznych. Nie potrafi wymienić zjawisk atmosferycznych. Nie określa, przy jakim kolorze na sygnalizatorze można przechodzić przez ulicę. Nie określa, gdzie pracują jej rodzice. Nie podaje nazwy państwa, w którym mieszka ani jego stolicy. Nie wymienia najdłuższej rzeki Polski. Nie rozpoznaje godła i flagi Polski. Nie rozpoznaje hymnu państwowego. Nie wymienia nazw miesięcy ani pór roku, słabo rozpoznaje zmiany zachodzących w przyrodzie. Wymienia nazwy dni tygodnia z pomocą nauczyciela. Ma trudności z rozumieniem terminów: na, pod, nad, między, w, po lewej, po prawej. Myli rękę lewą i prawą oraz lewą i prawą stronę ciała. Ma trudności z określeniem kierunku i miejsca na kartce wskazuje wypowiedziane przez nauczyciela części ciała i potrafi je dodaje i odejmuje na konkretach w zakresie 10. Określa równoliczność i nierównoliczność zbiorów poprzez samodzielne przeliczanie ich elementów. Rozróżnia i nazywa podstawowe figury geometryczne (koło, trójkąt, kwadrat, prostokąt) ale nie odwzorowuje ich kształtów. Podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania. Wymienia osoby z nią mieszkające w domu i zna imiona swoich rodziców. Nie wie ile ma latDziewczynka jest samodzielna w zakresie załatwiania potrzeb fizjologicznych oraz wszystkich czynności higienicznych typu mycie i wycieranie rąk. Prawidłowo zachowuje się przy stole podczas posiłków, chętnie zjada posiłki. Samodzielnie ubiera się i rozbiera. Wymaga jedynie pomocy przy zapinaniu kurtki czy wiązaniu sznurowadeł. Chętnie sprząta razem z innymi dziećmi zabawki w sali ale w swoim miejscu pracy nie potrafi utrzymać porządku. Potrafi samodzielnie przygotować swoje miejsce do pracy dobierając samodzielnie wskazane przybory szkolne. Rozróżnia swoją półkę opatrzoną indywidualnym znaczkiem. Posiada w niej wszystkie potrzebne materiały i przybory szkolne.( Imię ) jest zadbana, czysta, ładnie ubrana, codziennie ma ze sobą drugie śniadanie. Opuszcza zajęcia tylko z powodu choroby. Wychowawca klasy ( Imię i nazwisko )
Nauka dziecka w przedszkolu jest realizowana na wielu różnych płaszczyznach. Chodzi m.in. o: naukę życia – to najlepsze miejsce na poznanie obowiązujących w społeczeństwie zasad i wartości. Przedszkolanki mają dostatecznie dużo czasu na to, aby zapoznać dzieci z takimi zasadami i dokładnie je im wytłumaczyć.
Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika SpecjalnaOpublikowano: 8 maja 2019 roku. Charakterystyka programu Program jest przeznaczony dla uczniów klasy I-III mających specyficzne trudności w nauce wynikające z niepełnosprawności ukrytej – zespołu FAS. Jest zgodny z treściami zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego i oparty o program nauczania dla I-ego etapu – edukacji wczesnoszkolnej. W zajęciach będzie uczestniczył uczeń, który posiada opinię z poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz potwierdzony zespół FAS. Ich celem jest usprawnianie zaburzonych funkcji wynikających z nieharmonijnego rozwoju psychoruchowego. Program będzie realizowany w wymiarze 1 godziny tygodniowo w roku szkolnym 2017/2018. Program został opracowany na podstawie: poczynionych przez wychowawcę, innych nauczycieli i specjalistów obserwacji i spostrzeżeń, opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, informacji od rodziców, dostępnej literatury na temat zespołu FAS. Charakterystyka zaburzeń wynikających z zespołu FAS U dzieci z zespołem FAS wyróżniamy dwie główne grupy zaburzeń: pierwotne i wtórne. Zaburzenia pierwotne powstają na skutek uszkodzenia mózgu, które następuje w wyniku spożywania alkoholu przez matkę w czasie okresu ciąży. O ich rodzaju i wielkości decyduje ilość wypitego alkoholu, częstotliwość picia w czasie ciąży, a także stan zdrowia czy wiek matki. Nieharmonijny rozwój psychoruchowy: ok. połowa zdiagnozowanych dzieci ma rozpoznaną niepełnosprawność intelektualną różnego stopnia, uczeń z FAS może mieścić się w normie lub być na jej pograniczu, co pozwala mu, przy minimalnym wsparciu, otrzymać promocję do następnej klasy, dzieci z FAS mają mało wydajną pamięć bezpośrednią, mają trudności z uogólnianiem, przewidywaniem i planowaniem, trudno im przewidzieć konsekwencje swoich działań, a także myśleć abstrakcyjnie, często są nadwrażliwe na dotyk, wiele z tych dzieci może przejawiać uzdolnienia w pewnych dziedzinach: np. muzyka, posługiwanie się komputerem czy sport. Zaburzenia wtórne nie są zaburzeniami wrodzonymi, ale wynikają z nienależytej opieki nad dzieckiem z FAS. Można im zapobiec pomagając rodzicom i opiekunom w zrozumieniu ograniczonych możliwościach dziecka. Mogą się przejawiać: zmęczenie, znużenie, lęki, niepokoje, bezradność, wycofanie, izolowanie się, trudności w kontaktach z innymi, zachowania agresywne, trudności w szkole i w domu. Zaburzenia w funkcjonowaniu poznawczym, które można zaobserwować u dzieci z FAS: trudności w nauce, deficyt uwagi z nadpobudliwością psychoruchową, trudności z uogólnianiem, problemy z pamięcią, trudności ze zrozumieniem relacji występujących pomiędzy przyczyną, a skutkiem, trudności z przetwarzaniem i odbiorem informacji słuchowych. Zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym i emocjonalnym: problemy z szanowaniem cudzej własności, trudności ze zrozumieniem i przewidywaniem konsekwencji postępowania, uleganie wpływom i wykorzystywaniu przez innych, problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem przyjaźni, zbytnie spoufalanie się z obcymi, problemy z odtwarzaniem faktów. Fizjologiczne funkcjonowanie dzieci z FAS: nadwrażliwość lub słaba wrażliwość na dotyk, brak poczucia głodu czy sytości, trudności w odbiorze wrażeń, trudności z czuciem zimna i gorąca, problemy z koordynacją, trudności w osądzie odległości dzielącej dziecko od przedmiotów, niskie napięcie mięśniowe, zaburzenia funkcjonowania wielu odruchów, trudności z widzeniem i słyszeniem, deficyt wzrostu, skrzywienie kręgosłupa, łamliwe kości, problemy ze stawami. Cel główny programu Najważniejszym celem programu jest zaplanowanie i przeprowadzenie w sposób kontrolowany, systematyczny i kompleksowy działań usprawniających zaburzone funkcje wynikające z nieharmonijnego rozwoju wynikającego z zespołu FAS. Cele ogólne: usprawnianie zaburzonych funkcji, a tym samym ułatwienie opanowania umiejętności i wiadomości programowych przewidzianych na etapie klas I-III, przezwyciężanie trudności w czytaniu i pisaniu, wspomaganie rozwoju dziecka, stworzenie odpowiednich warunków do wszechstronnego i zgodnego z możliwościami rozwoju umysłowego, psychicznego i społecznego. Cele szczegółowe: usprawnianie procesów analizy i syntezy wzrokowej, rozwijanie procesów syntezy i analizy słuchowej, usprawnianie koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej, rozwijanie sprawności manualnej i ćwiczenie koncentracji uwagi, usprawnianie zaburzonych funkcji percepcyjno-motorycznych, wspomaganie dziecka w opanowaniu wiadomości i umiejętności przewidzianych w Podstawie Programowej, rozwijanie zainteresowań i wspieranie w rozbudzaniu motywacji do uczenia się. Strategie postępowania z uczniem z FAS: 1. Sposoby łagodzenia napięć i frustracji. Stosowanie prostego słownictwa i krótkich poleceń, podkreślanie ich gestem i mimiką. 2. Sposoby redukujące nadmiar bodźców. Przygotowanie odpowiedniego miejsca dla ucznia, przykrywanie zbędnych elementów dla zminimalizowania ilości bodźców. 3. Sposoby pozwalające utrzymać rutynę i strukturę. Stały rozkład dnia, rozmowy z uczniem przed wprowadzeniem zmian, rutyna. 4. Sposoby pozwalające ograniczyć nadaktywność ucznia. Ćwiczenia ruchowe w czasie zajęć, krótkie przerwy na ruch lub zabawę. 5. Sposoby radzenia sobie z wybuchami agresji i złości u ucznia. Rozpoznawanie objawów poprzedzających wybuch złości, rozmowy z uczniem, przerywanie zabaw nacechowanych agresją, ustalanie przyczyn wybuchu agresji, ustalenie regulaminu i odwoływanie się do niego w kryzysowych sytuacjach, pomoc specjalistów. Strategie sprzyjające rozwijaniu atmosfery życzliwości i tolerancji: rozmowa z uczniami o problemach, chorobach i deficytach, które dotyczą większości ludzi, zachęcanie, nagradzanie i okazywanie szacunku wszystkim uczniom, nie rozmawiać o cechach, zaletach lub ograniczeniach uczniów w ich obecności. Działania edukacyjne Usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych: – ćwiczenia angażujące rozległe grupy mięśniowe, rozluźniające napięcia mięśni ramienia i przedramienia, – ćwiczenia aktywizujące i stymulujące odpowiednie obrazy mózgu (metoda Dennisona), – ćwiczenia relaksacyjne, – ćwiczenia manualne rozwijające umiejętność kontroli ruchów graficznych i płynnych ruchów rąk, usprawniające małe ruchy ręki, poprawiające grafikę pisma, – kształtowanie drobnych ruchów dłoni i palców; Ćwiczenia słuchu fonemowego: – ćwiczenia prawidłowego przeprowadzenia syntezy i analizy głoskowej i sylabowej wyrazów; Ćwiczenia wrażliwości słuchowej i koncentracji: – wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków z otoczenia, odgłosów przyrody itp., – ćwiczenia rytmiczne, – ćwiczenia słuchu fonematycznego, analiza zdań na słowa oraz sylaby z klaskaniem lub stukaniem, liczenie sylab, tworzenie wyrazów od danej głoski; Usprawnianie funkcji analizatora wzrokowego i orientacji przestrzennej: – ćwiczenia na materiale konkretnym (dobieranie par, wyszukiwanie różnic), – ćwiczenia na materiale obrazkowym (dzielenie obrazków na mniejsze części, ponowne ich łączenie), – ćwiczenia w oparciu o materiał literowy (wyszukiwanie w tekście podanych liter, różnicowanie liter najczęściej mylonych przez dzieci), – kształtowanie orientacji przestrzennej i orientacji w schemacie własnego ciała; Ćwiczenia rytmiczne; Ćwiczenia na koncentrację uwagi; Ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownik; Kształtowanie i usprawnianie czytania i pisania: – ćwiczenie czytania i pisania, – ćwiczenie umiejętności przepisywania, – ćwiczenie umiejętności pisania z pamięci, – proste ćwiczenia ortograficzne i stylistyczne, – praca nad płynnością i poprawnością czytania, – wykształcenie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem; Rozwiązywanie zadań matematycznych: – przeliczanie elementów w zbiorach i porównywanie ich, – rozwiązywanie zadań tekstowych, – porządkowanie i porównywanie liczb, – wykonywanie działań matematycznych (dodawanie, odejmowani, mnożenie, dzielenie) zgodnie z możliwościami dziecka, z użyciem konkretów. Zasady prowadzenia zajęć Dostosowanie zadań oraz czasu ich trwania do możliwości dziecka. Zapewnienie warunków do utrwalania prawidłowych umiejętności i wyrównywanie braków edukacyjnych. Systematyczne mobilizowanie dziecka do wykonywania zadań poprzez wykorzystywanie różnorodnych form i metod pracy. Stawianie zadań dostosowanych do możliwości ucznia i powolne przechodzenie do zadań bardziej złożonych. Metody pracy: aktywizujące, poglądowe, słowne, praktycznego działania, audiowizualne, zabawy i gry dydaktyczne. Środki dydaktyczne: karty pracy, płyty CD, komputerowe programy edukacyjne, pomoce reedukacyjne, zeszyt komunikacyjny z rodzicami. Ewaluacja zajęć Ewaluacja będzie realizowana poprzez pomiar osiągnięć ucznia na bieżąco, obserwację podczas zajęć, testy sprawdzające. Przewiduje się 3 rodzaje ewaluacji: wstępna diagnoza (określenie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów przed rozpoczęciem pracy z programem), ankieta dla rodziców w której określą umiejętności i problemy ucznia, pomiar osiągnięć ucznia na bieżąco, końcowa diagnoza (poziom opanowania umiejętności przez ucznia na zakończenie programu) ankieta dla rodziców, w której określą czy zostały zauważone postępy u ucznia wynikające z pracy z programem. Narzędzia ewaluacyjne: prace ucznia, oceny opisowe (okresowa i końcoworoczna), ankieta dla rodziców. Przewidywane osiągnięcia końcowe ucznia: usprawni analizę i syntezę wzrokową, utrwali strukturę graficzną liter, udoskonali syntezę słuchową, usprawni naukę czytania, pisania i liczenia, poprawi sprawność manualną. Uwagi o realizacji programu Program jest skorelowany z programem realizowanym na zajęciach z całą klasą. Dobór form i metod pracy jest uzależniony od aktualnych możliwości ucznia, oraz stopnia i rodzaju zaburzeń. Zajęcia powinny być różnorodne, prowadzone w takiej formie, aby uczeń miał szansę na odniesienie sukcesu. Bibliografia D. Hryniewicz: Dziecko, które nigdy nie dorośnie, Wyd. Edukacyjne Parpamedia, Warszawa 2007 D. Hryniewicz: Specyfika pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom z FAS, Wyd. Edukacyjne Parpamedia, Warszawa 2007 M. Klecka: Objawy i wczesne rozpoznanie FAS w Bliżej Przedszkola 4 (31) M. Klecka: FAS w oczach najbliższych i specjalistów Opracowała: Joanna Słowińska Materiał nadesłany przez Czytelniczkę portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli
Arteterapia jest terapią przez sztukę. Praca twórcza pozwala na przeżywanie sukcesu, a tym samym wpływa na samoocenę oraz poczucie własnej wartości. Jest również sposobem porozumiewania się z innymi. Aby uczestniczyć w zajęciach, dziecko nie musi być uzdolnione. Ważny jest sam proces tworzenia i radość, którą daje.
Dzieci z FAS - dlaczego nie wolno pić alkoholu w ciąży? Tych dzieci jest więcej niż myślisz! FAS jest w Polsce powszechniejsze niż zespół Downa. Idealnie obrazują to zdjęcia w naszej galerii. Pamiętaj! Jeśli wypijesz kieliszek wina, twoje dziecko wypije go razem z tobą. Dziecko w brzuchu, nie ma mechanizmów obronnych przed działaniem alkoholu. Według statystyk Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych co trzecia kobieta w wieku 18-40 lat piła alkohol w trakcie ciąży. Te statystyki widać także po efektach takich niechlubnych praktyk. W Polsce rodzi się więcej dzieci z FAS niż dzieci z zespołem Downa! Już jedna lampka wina może mieć wpływ na twoje dziecko - jego wygląd fizyczny i psychiczny. Jeśli uda się uniknąć Alkoholowego Zespołu Płodowego, to mogą pojawić się inne, pochodne zaburzenia powodujące wiele komplikacji w jego, ale też twoim życiu! Problemy w szkole to tylko jedna z nich. Jak wyglądają i jak zachowują się dzieci z FAS? Jakie są inne poalkoholowe zaburzenia i wady wrodzone u dzieci? Spis treściJak alkohol wpływa na dziecko w łonie matki?FAS i inne zaburzenia poalkoholoweJak zachowują się dzieci z FAS?Problemy zdrowotne dzieci z FASJak wyglądają dzieci z FAS?Dzieci z FAS - galeria Czy alkohol jest przyczyną raka? Jak alkohol wpływa na dziecko w łonie matki? Na początku warto zaznaczyć, choć ta informacja jest szokująca, że napoje alkoholowe - także wino i piwo powodują większe zaburzenia u płodu i deficyty w rozwoju dziecka niż narkotyki. Według Instytutu Medycyny, w USA „Ze wszystkich substancji uzależniających (kokaina, heroina, marihuana), alkohol powoduje najpoważniejsze uszkodzenia neurobehawioralne płodu„. Dowiedz się: Fakty i mity dotyczące picia alkoholu w ciąży. Co więcej, nie trzeba być kobietą uzależnioną od alkoholu, pijącą z dużą częstotliwością i w dużych ilościach, by urodzić dziecko z FAS. Takie dzieci rodzą także niepatologiczne matki. FAS i inne zaburzenia poalkoholowe Według badań, 85% dzieci, które w łonie matki miało styczność z alkoholem nie dostanie FAS, ale to nie znaczy, że nie będą miały skutków poza cechami fizycznymi. Większość z tych dzieci cierpi na deficyty poznawcze i problemy w zachowaniu, będące pochodną działania alkoholu w życiu płodowym. Sprawdź: Ciężarna odpowie za picie alkoholu w ciąży? Tego chce Rzecznik Praw Dziecka Z tych wszystkich dzieci, łącznie 2 % ma łatwe do zdiagnozowania objawy Spektrum Płodowych Zaburzeń Poalkoholowych (raport PARPA 2015). Wśród zaburzeń poalkoholowych, oprócz FAS można wyróżnić FAE (te same objawy, ale mniej natężone niż FAS), ARND (objawy społeczne i umysłowe bez fizycznych) i ARBD (objawy fizyczne inne niż w FAS, bez objawów umysłowych). Jak zachowują się dzieci z FAS? Dzieci z FAS gorzej się uczą. Mają trudności z pamięcią i z przetwarzaniem informacji. Nie potrafią się skoncentrować, mają problemy z myśleniem abstrakcyjnym. Mają problemy z wymową. Często się jąkają, mają problemy z artykulacją myśli. Nie potrafią same rozwiązywać problemów. Są nadpobudliwe, impulsywne, cierpią na zmienność nastrojów. Mają problemy z wyciąganiem wniosków i uczeniem się na błędach, Nie potrafią rozporządzać czasem, a w dorosłym życiu także pieniędzmi. To co słyszą, nie zawsze do nich trafia, muszą powtarzać samodzielnie to co usłyszały by przyswoić informację. W wieku dojrzewania - często są niezdolne do kontrolowania impulsów seksualnych. Mają skłonności depresyjne i stany lękowe. Problemy zdrowotne dzieci z FAS Oprócz psychofizycznych oznak FAS, dzieci z tym zaburzeniem często mają problemy z sercem, nerkami, wzrokiem i słuchem. Przeczytaj: Wino w ciąży - czy czerwone wino jest zdrowe czy szkodliwe w ciąży? Jak wyglądają dzieci z FAS? Cechy fizyczne u dzieci z FAS najbardziej widoczne są między 2. a 10. rokiem życia. Później mogą stopniowo zanikać. często rodzą się z niską wagą - poniżej 2500 g pojawia się małogłowie - zmniejszony obwód główki brak rynienki podnosowej oczy są małe i szeroko rozstawione środkowa część twarzy wydaje się płaska - zwłaszcza nos z szeroką nasadą, krótki i zadarty górna warga jest wąska i słabo napigmentowana powieki opadające, z fałdem w wewnętrznym kąciku oka Dzieci z FAS - galeria Zobacz w naszej galerii, jak wyglądają dzieci z FAS na grafikach edukacyjnych i w realnych zdjęciach od rodzin (zazwyczaj zastępczych, gdyż FAS wciąż jest tematem tabu), które próbują naocznić ten problem.
Dzień Jabłka w przedszkolu można świętować na różne sposoby. Celem uczczenia Dnia Jabłka jest przypomnienie przedszkolakom, że to bardzo zdrowy owoc, ale przede wszystkim okazja do dobrej zabawy. Scenariusze zabaw na Dzień Jabłka w przedszkolu uwzględniają: kalambury, grę w jabłka na sznurku, pracę plastyczną z jabłkiem, śpiewanie piosenek o jabłkach i nie tylko.
FAS- ( Fetal Alcohol Syndrome- Zespół alkoholowy płodu)- jest to zespół nieprawidłowości, stwierdzany u niektórych matek spożywających alkohol w okresie ciąży. Następuje on w wyniku picia alkoholu przez kobiety ciężarne. Wówczas alkohol przenika przez łożysko i jest w całości wchłaniany przez dziecko, uszkadzając płód niedowracalnie, nawet wtedy, kiedy matka tego nie odczuwa. Zespół alkoholowy płodu ( FAS) – wiąże się z fizycznymi, umysłowymi, behawioralnymi anormalnościami. Problem szkodliwego działania alkoholu w okresie prenatalnym na organizm dziecka ma istotny wpływ na jego rozwój, a także jest swoistym „być” lub „nie być” w późniejszych latach dalszej egzystencji. Jednak, poznając ten specyficzny rodzaj zaburzenia dziecięcego, powinniśmy się cofnąć kilkanaście lat wstecz, by zrozumieć etiologię FAS. Zanim zaczęto mówić o syndromie FAS i innych pochodnych zaburzeniach u potomstwa matek spożywających alkohol w czasie ciąży w Polsce, na świecie wiadomo było już o nim od dawna. Bowiem FAS został opisany po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych Ameryki w 1968 roku przez Paula Lemoine’a, który prowadząc badania, bardzo szczegółowo opisał wpływ działania alkoholu na płód, oraz długotrwałe efekty prenatalnej ekspozycji na alkohol. Przedstawił on, bowiem charakterystyczne cechy dzieci matek-alkoholiczek, do których, zaliczył między innymi: · Niedorozwój psychofizyczny, ( małogłowie), · Niską wagę urodzeniową, hypotrofię, · Charakterystyczne rysy twarzy: płaskie czoło, mały zadarty nos, wąska górna warga, płaskie policzki, tyłożuchwowie ( retrognatia), deformacje uszu, · Rozwojowe wady wrodzone: rozszczep podniebienia, wady oftalmologiczne, wady serca, wady naczyniowe. Prowadząc dalsze badania nad poznaniem przyczyn tego zaburzenia P. Lemoine zauważył, że dzieci kobiet nadmiernie spożywających alkohol w okresie ciąży wykazują poważnie problemy z zachowaniem norm społecznych w życiu dorosłym. Kolejnym naukowcem, który również poczynił kroki, mające na celu dokładne poznanie tego syndromu był rosyjski psycholog Szurygin, który porównał dziewiętnaście dzieci kobiet- alkoholiczek, które urodziły swoje dzieci zanim stały się regularnymi alkoholiczkami i dwadzieścia troje dzieci, które urodziły się, gdy ich matki systematycznie spożywały alkohol. Po przeprowadzeniu pełnej diagnozy dzieci z pierwszej grupy Szurygin stwierdził, iż dzieci te wykazują: o Objawy nerwicowe, o Objawy emocjonalne, o Objawy behawioralne- (ich sytuacja uległa poprawie z chwilą zmiany środowiska, lub podjęciem leczenia przez matkę). Natomiast dzieci badane z drugiej grupy wykazywały głębokie zaburzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego, co przejawiało się w pierwszych okresach ich życia, natomiast czternaście dzieci miało bardzo poważne zaburzenia rozwojowe, tymczasem pozostałe cechowały organiczne uszkodzenia mózgu z powodu silnego działania toksyn, które matki wprowadziły do swojego organizmu przed narodzinami swoich dzieci. Pomimo, nieskończonej liczby badań na dzieciach i ich matkach, jakie prowadzono w świecie, żaden z naukowców nie odkrył w swojej pracy nic nowego. Alkohol, bowiem jest silnie działającym teratogenem neurobehawioralnym, który, może doprowadzić do trwałego upośledzenia OUN, tylko, wtedy, gdy potwierdzą się informacje o spożywaniu tej substancji przez matkę. Należy, jednak pamiętać, że objawy mogą być trudniejsze, aby dokonać ich klasyfikacji, w przypadku, gdy kobieta spożywała niewielkie ilości tego środka, dzięki, czemu zdiagnozowanie dziecka z pełnoobjawowym FAS zostaje utrudnione. W tego typu sytuacjach możemy mówić o zespole FAE- ( Fetal Alcohol Effects), czyli Alkoholowym Efekcie Płodowym. Terminem tym najczęściej opisuje się następujące cechy, do, których zaliczyć można między innymi: Ø Niektóre specyficzne cechy wyglądu twarzy charakterystyczne dla FAS, Ø Obecność przynajmniej jednego objawu FAS, jak na przykład: nerwicę, Ø Uszkodzenia mózgu i wynikające z niego zaburzenia zachowania i uczenia się, Ø Opóźnienia wzrostu. Dzieci wykazujące syndrom FAE scharakteryzować można mniej natężonymi objawami i uszkodzeniami, niż dzieci mające pełnoobjawowy FAS. Ponieważ FAE trudniej zdiagnozować, dzieci takie zazwyczaj w środowisku szkolnym i rówieśniczym traktuje się, jako zdrowe i silne, natomiast wobec nich dorośli mają takie same oczekiwania, jak wobec dzieci zdrowo funkcjonujących w środowisku społecznym. Aczkolwiek narzucanie norm i przyjmowania przez nich określonych ról społecznych typu: , , może doprowadzić u dzieci tych do frustracji i załamania, które sprzyjać może zaburzeniom w zachowaniu. Terapia dzieci z FAS w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Dzieci z FAS nie da się wyleczyć. Jednak, jeśli otoczy się je właściwą specjalistyczną opieką, można zminimalizować skutki objawów FAS i tym samym zapobiec powstawaniu objawów wtórnych. Jednakże, kluczem w pracy z dziećmi z FAS i FAE jest konsekwencja, i zapewnienie im stałości, szczególnie w otoczeniu, w, którym przebywają, na co dzień. Bardzo ważnie jest także egzekwowanie przez nie komunikatów, które powinny objawiać się codziennym treningiem umiejętności społecznych. Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na terapię dzieci z FAS powinno być ustalenie harmonogramu, poprzez, które dziecko w sposób stały, rytmiczny będzie wykonywać czynności i przewidywać następujące po sobie zadania. Zaburzenia dzieci z FAS w okresie wczesnego dzieciństwa. Dzieci z FAS przez całe swoje „dziecięce” jak i dorosłe życie borykają się z nieodwracalnym skutkami alkoholu, który krótko mówiąc zaburzając jego . Obserwując dzieci z FAS możemy zauważyć ich specyficzne problemy z zachowaniem, które bardzo często są przyczyną uszkodzeń, na, jakie ich organizm został narażony w okresie prenatalnym. Dzieje się tak, dlatego, że Ośrodkowy Układ Nerwowy, o, którym wspomniano na samym początku tego artykułu jest szczególnie narażony na szkodliwe działania alkoholu, dlatego też, dzieci z FAS w dużym stopniu przejawiają bardzo poważne zaburzenia umysłowe, a niejednokrotnie nie przekraczają przeciętnego ilorazu inteligencji ( IQ). Analizując poszczególne okresy rozwojowe dzieci z FAS możemy zauważyć, iż w okresie wczesno niemowlęcym dzieci te wykazują większą pobudliwość, mają problemy ze snem i ssaniem. Wraz z coraz większym rozwojem dziecka ujawniają się problemy z nadaktywnością, samokontrolą, organizacją, impulsywnością i adaptacją- przystosowaniem w środowisku. Dzieci z syndromem FAS są także złośliwe, uparte, natomiast innym razem popadają w stany depresyjne i demencyjne, które zazwyczaj zaobserwować można u osób w starszych. Pomimo, wielu trudności, które dotykają dzieci z FAS, nie powiedzieliśmy o najważniejszych, mianowicie problemach z pamięcią i uczeniem się. Dzieci z zespołem FAS w okresie przedszkolnym, wczesnoszkolnym i szkolnym mają trudności z: Myśleniem abstrakcyjnym- to znaczy nie potrafią wyobrazić sobie liczb, mają poważne problemy z uczeniem się takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, chemia, geografia itp., Myśleniem przyczynowo-skutkowym- nie potrafią wyobrazić sobie tego, czego doświadczyły w swoim życiu, Uogólnianiem- brakuje im plastyczności, tak, więc jeśli zmienią wykonywanie jakiejś czynności, z powrotem tworzą ją od nowa, na przykład. (Jeśli pójdą do sklepu na zakupy i nie będą miały pieniędzy, by ją kupić, po prostu wezmą ją ze sklepu tłumacząc się, tym, że ). Czasem- poczuciem czasu, godziny, dopasowaniem pewnych czynności do określonych godzin, Pamięci- zwłaszcza krótkotrwałej. FAS, wywołuje także zaburzenia wtórne, do, których możemy zaliczyć: 1. Zmęczenie, zły nastrój, 2. Drażliwość i ciągłe poirytowanie, 3. Strach, unikanie, 4. Wycofanie się, zamknięcie w sobie, 5. Kłopoty w domu i szkole, 6. Kłopoty z prawem i substancjami uzależniającym: alkohol, narkotyki, nikotyna itp., 7. Problemy ze zdrowiem psychicznym. Rozwój i zaburzenia dzieci z FAS i w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Dzieci w okresie przedszkolnym są zazwyczaj bardzo przyjacielskie, serdeczne, życzliwe, gadatliwe, oraz chętnie wchodzą w kontakty społeczne z dorosłymi, rówieśnikami, a także dziećmi młodszymi od siebie. Potrafią, a wręcz można by powiedzieć, że umieją posługiwać się dość zręcznie kwiecistym językiem, jednak często ich mowa nie odzwierciedla właściwego poziomu myślenia. Mówiąc o syndromie FAS, należałoby zatrzymać się przy funkcjach poznawczych i motorycznych tychże dzieci, bowiem znajdują się one na bardzo niskim poziomie. Obserwując dzieci zauważa się także specyficzne objawy nadpobudliwości, do, których zaliczyć można: nadwrażliwość na dotyk i bardzo głośne dźwięki. Dzieci obarczone zespołem FAS, nie są w stanie wykonując jedną czynność przejść do drugiej, ponieważ wiąże się to ze zmianą nawyków i przyzwyczajeń, które nabyły w swoim dotychczasowym życiu. Trzeba zauważyć, iż dzieci te często się denerwują, przez co pojawiają się niekontrolowane wahania nastroju ( z płaczu do niepohamowanego śmiechu; z niepohamowanego śmiechu do płaczu). Dzieci te nie mają świadomości zagrożenia, jaka może czyhać na nie ze strony na przykład obcych im ludzi, przez co nie potrafią odróżnić wroga od przyjaciela, toteż osoby nieznane mogą traktować jak swoich najbliższych. W tym przypadku dzieci te powinny znajdować się pod nadzorem rodziców, bądź opiekunów. Bardzo często nie umieją wejść w relacje przyjacielskie z innymi ludźmi, dzięki temu zauważyć można, że podejmują one w relacje z młodszymi dziećmi. Okres wczesnoszkolny i szkolny jest dość skomplikowany, dlatego, że obserwuje się widoczne zmiany, które pojawiają się z chwilą rozpoczęcia przez dziecko nauki w szkole. Wraz z podjęciem nauki w szkole zaobserwować można trudności, jakie pojawiają się w kontaktach z rówieśnikami, oraz występujących między nimi relacjach przyjacielskich, koleżeńskich itd. Dzieci te również nie potrafią czerpać wiedzy ze swoich doświadczeń życiowych, dlatego potrzebują pomocy osób dorosłych, lub opiekunów, którzy pomogą im w podejmowaniu życiowych wyzwań- takich jak na przykład: zrobienie zakupów, posprzątanie, zapłacenie rachunków itp.). Dzieci obarczone FAS w okresie wczesnoszkolnym i szkolnym mają poważne trudności by przestrzegać pewnych z góry ustalonych zasad, dlatego przebywanie w środowisku rówieśników może być dla nich utrudnieniem, czego wynikiem są trudności w uczeniu się. Wpływ negatywnych emocji, takich jak: złość, frustracja, gwałtowne zmiany nastroju i odmowa współpracy, mogą stać się przyczynkiem kłopotów, z jakimi dziecko z FAS będzie musiało się borykać w codziennym szkolnym życiu. Ważne jest, zatem, aby rozmawiać z dziećmi, które dotknięte przez tę bolesną chorobę mogą czuć się osamotnione i pozostawione same sobie. Jednak istotne jest, by zapewnić pomoc tym dzieciom, poprzez przygotowanie specjalnych programów edukacyjnych, które stanowiłyby dla nich szczególną pomoc w nabywaniu umiejętności tak potrzebnych im w dorosłym samodzielnym życiu. Mówiąc o FAS w artykule tym podjęliśmy próbę jego zdefiniowania, która od samego początku wprowadza w rozmiar tej choroby. Przedstawiliśmy zaburzenia, z, jakimi dzieci te zmagają się w okresie wczesnego dzieciństwa i w okresie szkolnym, oraz problemów, wynikających z nie zrozumienia ich przez rówieśników i dorosłych w późniejszych etapach życia. Staraliśmy się także dość szczegółowo omówić terapię dzieci z FAS, która jest bardzo trudna i jest zależna od podjęcia jak najwcześniejszej współpracy z dzieckiem. W artykule tym wymieniliśmy charakterystyczne objawy dzieci, z FAE, które wychowawcy najczęściej nie potrafią dostrzec w pracy z dzieckiem, a te mogą stać się przyczynkiem poważnych problemów w ich relacjach ze środowiskiem. Omówiliśmy, także rozwój dzieci z tym problemem w okresie wczesnoszkolnym i szkolnym, który jest decydujący w ich życiu i, który również niesie ze sobą różnego rodzaju kłopoty. Problematyka FAS jest bardzo trudna, do omówienia, bowiem picie alkoholu przez kobiety w ciąży szczególnie w naszym kraju jest bardzo niski. Szczególnie niebezpieczny i niedoceniony jest on przez specjalistów mających bezpośredni kontakt z tymi kobietami, które są odpowiedzialne za życie i zdrowie swoich dzieci. Dlatego zanim, któraś z ciężarnych kobiet sięgnie po alkoholu powinna zastanowić się najpierw czy w ten sposób nie skazuje swojego dziecka na trwałe kalectwo, lub pewną śmierć. BIBLIOGRAFIA: CZASOPISMA: 1. M. Klecka., Fetal Alcohol Syndrome- Alkoholowy Zespół Płodowy. Poalkoholowe dzieci ze złożoną niepełnosprawnością, „Dziecko Krzywdzone”, 8/2004, s. 46-55. 2. M. Klecka., Ciąża i alkohol w trosce o twoje dziecko, Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, Warszawa 2007, s. 31-35. 3. M. Klecka, Objawy i wczesne rozpoznanie FAS, „Niebieska Linia”, 3/2006, s. 1-2. STRONY INTERNETOWE: 1. A. Linkowska, O FAS dla rodziców, Wydruk z dnia 2010. FILM: „Wieczne dziecko. Film o życiu rodzin, w których dorastają dzieci z FAS/FAE. Co to jest FAS?”, Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, Warszawa 2008.
YLoZ7. dif4b2130w.pages.dev/98dif4b2130w.pages.dev/90dif4b2130w.pages.dev/51dif4b2130w.pages.dev/80dif4b2130w.pages.dev/9dif4b2130w.pages.dev/21dif4b2130w.pages.dev/34dif4b2130w.pages.dev/53
dziecko z fas w przedszkolu
